ايدز 

ايدز يا نشانگان نارسايي اكتسابي "Acquired Immuno Deficiency Syndrome " يك بيماري تازه بطور معمول كشنده و ناشي از يك رتروويروس به نام ويروس نارسايي ايمني انسان (HIV ) مي باشد  

ايدز نوعي بيماري ويروسي است كه سيستم دفاعي بدن را مختل كرده و بيمار را در مقابل انواع عفونتها و سرطانها بي دفاع كرده و باعث مرگ وي مي شود .

در ويروس HIV در لنفوسيتهاي T4در حال تقسيم فعال تكثير مي شود و مانند ديگر رتروويروسها مي تواند مدتي به حال پنهاني در ياخته هاي لنفوئيد و بعد فعال شود . 

ويروس مي تواند در سراسر بدن انتشار يابد ، و از سد خوني مغز بگذرد و سپس برخي از ياخته هاي مغزي را نابود كند . ويروس به آساني به وسيله گرما از بين مي رود و به آساني با اتر ، استون ، اتانول ( 20 درصد ) ، بتا پروپيولاكتون ( يك در چهار درصد ) غير فعال مي شود ولي در برابر پرتوهاي يون ساز و فرابنفش نسبتا مقاوم است .

مخزن عفونت :

مخزن عفونت بيماري ، بيماران و حاملان ويروس اند . پس از آلوده شدن شخص ، ويروس در سراسر زندگي در بدن او مي ماند و خطر بروز ايدز با افزايش زمان افزايش مي يابد .

منبع عفونت :

ويروس در خون ، مايع مني و CSF با تراكم زياد يافت شده است . غلظتهاي كمتر ويروس در اشك ، بزاق ، شير انسان ، ادرار و ترشحات واژن و گردن شناسايي شده ، همچنين HIV را از بافت مغز ، غدد لنفاوي ، ياخته هاي مغز استخوان و پوست هم جدا كرده اند . امروز تنها در خون و مني انتقال بيماري به صورت قطعي نشان داده شده است.

نشانه هاي باليني :

سندرم نقص ايمني اكتسابي يا با اشكال نا مشخص با تب ، لرز ، لاغري ، كاشكسي ، ريزش مو ، اسهال ، خستگي و ضعف عمومي بروز مي كند . يا ممكن است بصورت پنوموني و ساركوم پيدا شود .

در معاينه اين بيماران بزرگي غدد لنفاوي ، ضايعات قارچي دهان ، عوارض پوستي ، سرطان ، طحال و كبد بزرگ جلب توجه مي كند.آلرژي پوستي هم مشاهده مي شود .

از نظر آزمايشگاهي لكوپني ، لنفو پني ، كاهش آلبومين خون ديده مي شوود ، متاسفانه يك آزمون آشكار و مشخص براي اين نشانگان يافت نشده است.آزمونهاي مربوط به بررسي ايمني دگرگون شده است .

1. ( T Helper) لنفوسيتهاي T ممكن است در اثر هر عفونتي كاهش پيدا كند . معكوس شدن نسبت ياخته هاي كمك كننده بركشنده هم ممكن است ارتباطي با نوع عفونت نداشته باشد .
2. آزمون تيموزين ، آلفا يك در 70-80 در صد موارد ايدز بالا است .
3. نسبت آلفا انتر فرون دو ماه قبل از بروز علايم بالا است ، اين آزمايش براي پي جويي ، شناسايي و پيشگيري سودمند مي باشد .
4. بافت برداري از غده هاي لنفي يك هيپر پلازي نشان مي دهد و كمك خوبي براي تشخيص آن است.

تشخيص :

تشخيص آلودگي با ويروس ايدز فقط با آزمايش خون ميسر است كه آن هم از زمان ورود ويروس به بدن انسان تا زماني كه شواهد آزمايشگاهي ظاهر شود بين دو هفته تا 16 ماه فاصله وجود دارد . در اين دوران فرد آلوده كننده است ولي هيچ علايم و نشانه ظاهري و آزمايشگاهي متداول را ندارد.

ايدز چگونه منتقل مي شود ؟

1. آميزش جنسي با افراد آلوده به ويروس ايدز كه بيشترين آلودگي بين فواحش و افراد همجنس باز ديده مي شود .
2. از طريق خون و فرآورده هاي خوني و تزريق با سرنگهاي آلوده و هر وسيله تيز و برنده كه آلوده باشد و بتواند در پوست خراش ايجاد كند يا وارد بدن شود . مانند ابزار پزشكي و داندانپزشكي ، لوازم حجامت ، سوراخ كردن گوش ، خال كوبي ، طب سوزني تيغ سلماني و مسواك نيز امكانپذير است .
3. سومين راه انتقال از راه مادر به كودك مي باشد ، كه ممكن است انتقال قبل از زايمان ، حين زايمان و بعد از تولد اتفاق بيافتد .
4. ثابت شده است كه شير مادر آلوده مي تواند سبب انتقال ويروس از مادر به فرزند باشد

راههاي عدم سرايت : 

ويروس ايدز از طريق تماسهاي عادي ، همنشيني ، دست دادن ، رو بوسي ، ظروف غذا خوري و آشاميدني ، عطسه ، سرفه ، شنا ، حمام و نيش حشرات منتقل نمي شود .

راههاي پيشگيري :

1. با توجه به اين كه شايع ترين راه سرايت در جهان از طريق تماس جنسي است بهترين راه پيشگيري از ايدز پايبندي به اصول اخلاقي و خانوادگي و اجتناب از بي بند و باريهاي جنسي است .(و هرگز به زنا نزديك نشويد كه كاري زشت و راهي بسيار ناپسند است . سوره اسراء آيه 32 ) .
2. در موارد عدم اطمينان كامل از سلامت شريك جنسي، استفاده از كاندوم تا حدي از انتقال ويروس ايدز پيشگيري مي نمايد .
3. پرهيز از مواد مخدر : اعتياد تزريقي و استفاده نكردن از سرنگ و سوزن مشترك .
4. هرگز از مسواك و تيغ مشترك استفاده نكنيد .
5. هنگام دريافت خدماتي مانند ( دندانپزشكي ، ختنه ، سوراخ كردن گوش ، تزريقات و مانند آن از بهداشتي بودن وسايل مورد نياز اطمينان يابيد .

توصيه بهداشتي :

در صورت ايجاد خراش يا بريدگي روي پوست و يا قسمتهاي مخاطي مثل چشم و دهان و آلودگي اين نواحي به خون آلوده به ويروس فورا بايد محل را با آب و صابون كاملا شسته شود و اجازه دهيم كه مقداري خون از محل خارج شود ، پس از ضد عفوني نمودن سريعا به مركز بهداشت و خدمات درماني جهت اقدامات بعدي مراجعه نماييم .

روش ضد عفوني :

 ون ويروس ايدز خيلي زود در محيط بدون خون از بين مي رود بنابراين براي ضد عفوني سطوح آلوده به خون و يا شستشوي البسه آغشته به خون و ترشحات جنسي مي توان از محلول سفيد كننده خانگي مانند وايتكس با غلضت نيم درصد كلي استفاده كرد.(يك قسمت سفيد كننده موجود در بازار را با نخ قسمت آب جوشيده سرد مخلوط كنيد.) زمان لازم براي ضد عفوني كردن 20 دقيقه مي باشد .

درمان :

تا كنون درمان مناسب براي ايدز( AIDS ) وجود ندارد. به تازگي مركز پيشگيري بيماريهاي واگير آمريكا نشان داده است كه در اين بيماري دو نوع ياخته كمك كننده در ايجاد ايمني آشكارا كاهش يافته است .

1. ياخته هاي كشنده طبيعي بدن كه خاصيت آنها انهدام ياخته هاي آلوده به ويروس مي باشد .
2. ياخته هايي كه خاصيت كشتن سلولهاي محتوي ويروس ويژه اي را دارند .

بدين ترتيب در نشانگان نقص ايمني اكتسابي دو ماده در تقويت ايمني بدن و اثر شناخته شده است. پروتئين انترفرون ، پروتئين انترلوكين .

ماده اول هيچ گونه اثري روي فعاليت ايمني بخش اين ياخته ها ندارد . ماده دوم بطور قابل ملاحظه اي فعاليت دو نوع سلول ياد شده را بالا مي برد .

بدين ترتيب اميدي براي بازگشت ايمني از دست رفته وجود دارد . به سبب گراني بي حد اين ماده ( 25 هزار دلار براي يك بيمار ) به سادگي قابل استفاده نمي باشد .

ايمن سازي 

ايمن سازي عبارت است از حفاظت شخص نسبت به يك بيماري از طريق تلقيح يا وارد نمودن يك ارگانيسم مهاجم زنده ضعيف شده و كشته شده به بدن شخص براي ايجاد ايمني و مصونيت ،كه اين ايمني ، پس از تجويز يك آنتي ژن به شكل واكسن و از طريق توليد آنتي باديها در بدن به دست مي آيد .

پس از كسب ايمني، بدن در مقابل اثرات عامل بيماريزاي مورد نظر مصونيت مي يابد .

واكنش ايمني :

وقتي يك نوع آنتي ژن براي اولين بار توسط حيوان يا انساني كه هرگز در معرض آن نبوده دريافت گردد ، يك دوره پنهاني 3 تا 10 روزه طول مي كشد تا آنتي باديها در خون شخص ظاهر گردد .

آنتي بادي كه در ابتدا ظاهر مي شود تماما از نوع IgG است . تيتر IgG در عرض 10-7 روز به اوج خود مي رسد و سپس به تدريج سطح آن تنزل مي كند و در آن سطح ، براي هفته ها و ماهها باقي مي ماند . اين مرحله به واكنش اوليه معروف است . در اين تحريك آنتي ژنيك اوليه ، سلولهاي حافظه يا سلولهاي آغازين ، در دستگاه رتيكواندوتليال توليد مي شود . اين سلولها در بافت لنفوييد در زمينه ايمونولوژيكي ايجاد مي شوند و به عنوان حافظه ايمونولوژيكي كه پس از ايمن سازي تشكيل مي شوند ، واكنش نشان مي دهند . حافظه ممكن است هم شامل ايمني سلولي و هم شامل ايمني همورال باشد . اين حافظه اختصاصي و طولاني مدت است . وسعت واكنش اوليه نسبت به يك آنتي ژن توسط هر يك از عوامل تعداد آنتي ژن ،راه تجويز ، وضعيت تغذيه اي ميزبان و غيره تعيين مي شود .

در واكنش ثانويه ، يك مختصر افزايش در توليد آنتي بادي IgG و افزايش به مقدار بيشتر و طولاني تر در توليد آنتي بادي IgG ملاحظه مي شود . اين واكنش تسريع شده منسوب به حافظه ايمونولوژيكي مي باشد كه با استفاده از برنامه هاي ايمن سازي و بكارگيري دوز يادآور ايجاد مي شود.

طبقه بندي ايمني :

ايمني مي تواند به شكل زير تقسيم بندي گردد :     

• ايمني ذاتي: ايمني است كه فرد به واسطه ساختار ژنتيكي و سرشتي خود آن را دارا است . اين نوع ايمني ، ايمني نژادي نيز ناميده مي شود . به همين دليل برخي از نژادها، به تعداي از بيماريهاي ويژه گرفتار مي شوند .
• ايمني فعال : ايمني است كه در نتيجه يك عفونت (باليني و تحت باليني ) يا به واسطه ايمن سازي ويژه در شخص بوجود مي آيد . اين ايمني ايجاد شده براي هر بيماري ، اختصاصي مي باشد . ايمني فعال ممكن است ، همورال ، سلولي يا تركيبي از اين دو باشد . ايمني همورال از مهمترين مكانيسم هاي مقاومت ميزبان به عفونت محسوب مي شود . اساس اين نوع ايمني بر توليد آنتي بادي به دنبال تماس با مواد خارجي از قبيل تماس با ويروسها ، باكتريها، يا سموم آنها مي باشد .
• ايمني همورال تمام شرايطي را كه نياز به ايمني سلولي دارند ، پوشش نمي دهد به عنوان مثال ايمني سلولي مواد خارجي را از بدن دفع مي كند ولي ايمني همورال قادر به اين كار نيست ، براي دستيابي به ايمني فعال تركيبي از هر دو نوع ايمني مورد نياز مي باشد .
• اينترفرونها ، گليكوپروتئين هاي كوچكي هستند كه قادرند ، دامنه وسيعي از ويروسها را مهار كنند . عوامل گوناگوني مثل ويروسها ، باكتريها پروتوزوئرها ، ريكتزياها ، ترشحات ميكروبي و پليمرهاي مصنوعي در ايجاد واكنشهاي اينترفروني موثر هستند و نمونه هاي ايجاد كننده اينترفرونها شامل واكسنهاي ديفتري، كزاز ، سياه سرفه و فلج اطفال هستند .
• در ايمني غير فعال، آنتي بادي هاي توليد شده در بدن ( انسان يا حيواني ) براي ايجاد محافظت بر عليه بيماري ، به شخص ديگر منتقل مي شوند تا كودك را عليه بيماريهاي مختلف محافظت كند .
• ايمني گروهي چيست ؟ خيلي مهم است كه پرستار بهداشت جامعه با مفهوم ايمني گروهي نيز آشنا باشد . ايمني گروهي عبارت است از سطح ايمني يك جمعيت نسبت به يك بيماري عفوني .سطح ايمني جمعيت ، به عفونت هاي قبلي و روش هاي ايمن سازي انجام شده در گروه و جمعيت بستگي دارد . ايمني گروهي با رفتار هاي بهداشتي مرتبط با بيماري عفوني ، جامعه داراي ايمني كم يا بدون ايمني و ميزانهاي حمله و كشندگي بيماري عفوني تعيين مي شود . وقتي ايمني گروهي در نتيجه همه گيري بوجود آمد ، نوسانات ناشي از همه گيري كاهش مي يابد و اين مسأله بخصوص در مورد آبله مرغان تجربه شده است .

عوامل ايمن ساز :

در فعاليتهاي بهداشت جامعه عوامل ايمن ساز شامل واكسنها و ايمونوگلولين ها مي باشند.

واكسن ها :

واكسن عبارت است از يك آنتي ژن آماده شده براي تلقيح كه وقتي تجويز گردد ، توليد آنتي بادي اختصاصي را در بدن تحريك مي نمايد و از بروز بيماري خاص جلوگيري مي كند . واكسن ها ممكن است از ارگانيسم هاي زنده ( عموما رقيق و ضعيف شده ) غير فعال ، كشته شده،عصاره هاي سلولهاي كشته شده ، شبه سم يا تركيبي از اينها تهيه شده باشند .

واكسن هاي زنده :

اين واكسنها از ارگانيسم هاي زنده تهيه شده است . بدين ترتيب كه ارگانيسمهاي زنده در آزمايشگاه چندين بار در محيط هاي كشت يا در جنين داخل تخم مرغ تكثير و سپس ضعيف مي شوند تا ظرفيت و توانايي بيماريزايي آنها بطور كامل از بين رود اما خاصيت تحريك ايمني در آنها باقي بماند و لذا به آنها ارگانيسمهاي ضعيف شده يا رقيق شده مي گويند .

بطور كلي واكسنهاي زنده نسبت به واكسنهاي كشته شده قدرت ايمن سازي بيشتري دارند . دلايل اين امر عبارتند از :

• ارگانيسمهاي زنده در ميزبان به شكل مضاعف عمل مي كند و در نتيجه قدرت آنتي ژنيك آنها از مواد تزريق شده بيشتر مي باشد
• واكسنهاي زنده تمام اجزاء واكسنهاي زنده تمام اجزاء اصلي و فرعي آنتي ژن را دارا هستند .
• ارگانيسم هاي زنده پس از تجويز از راه دهان برخي از بافتهاي بدن مثل مخاط روده را درگير مي كنند.(به عنوان مثال در واكسن خوراكي فلج).تجويز واكسنهاي زنده در برخي شرايط منع استعمال دارد براي مثال تجويز واكسن سرخجه در دوران حاملگي ممنوع است .

• واكسنهاي غير فعال يا كشته شده : در اين روش هر چند ارگانيسم ها به وسيله حرارت با مواد شيميايي كشته مي شوند اما وقتي به بدن تلقيح مي شوند . مي توانند ايمني بدن را تحريك كنند . بطور طبيعي تأ ثير واكسنهاي كشته شده كمتر از واكسنهاي زنده هستند . به جز واكسن نوع غير زنده فلج اطفال ، واكسنهاي غير فعال به طور معمول در ابتدا در2 يا 3 نوبت تلقيح مي شوند تا توانايي آنتي ژنتيكي را به تدريج افزايش دهند ، مانند واكسن وبا . واكسنهاي غير فعال به طور معمول به صورت داخل عضلاني تجويز مي شوند.
• شبه سم ها : بعضي از ارگانيسم ها مانند باسيل ديفيري و كزاز سم بيروني توليد مي كنند . سم توليد شده اين ميكروبها ضعيف شده و براي تهيه واكسن ها به كار مي رود تا آنتي باديهاي توليد شده در بدن ، سم توليد شده در طول عفونتهاي بعدي را بهتر خنثي كنند . اين شبه سم ها نيز سالم و مؤثر هستند.
• تركيبات : اگر بيش از يك نوع عامل ايمن ساز در واكسن بكار رفته باشد به آن واكسن تركيبي يا مخلوط شده مي گويند . هدف از شكلهاي تركيبي واكسنها ، ساده كردن تجويز – كاهش هزينه ها و به حداقل رساندن تعداد تماس هاي بيمار با مراكز بهداشتي مي باشد .واكسنهاي تركيبي شناخته شده عبارتند از : ديفتري ،كزاز، سياه سرفه ، ديفتري – كزاز ، ديفتري – سياه سرفه ، ديفتري – كزاز – سياه سرفه ، حصبه و سرخك – اوريون- سرخجه .

واكسن هاي در دسترس به شكل واكسن هاي ساده و واكسن هاي خشك منجمد شده هستند . واكسن هاي خشك منجمد شده بيش از واكسن هاي مايع پايداري دارند . واكسن هاي فلج اطفال و آنفولانزا . اصطلاح واكسن خودي يا همجنس

وقتي به كار مي رود كه ارگانيسم واكسن از همان مريض به دست آمده باشد .

• ايمونوگلوبولين ها : ايمونوگلوبولين هاي انساني از 5 طبقه اصلي IgG, IgA, IgM, IgD, IgE و زير مجموعه هاي آنها تشكيل شده است . طبقات و زير مجموعه هاي آنها ، كاركرد هاي مختلفي را نشان مي دهند كه براي تأمين انواع مختلف مبارزه آنتي ژنتيكي مورد نياز هستند .

واكنش ها :

واكنشهاي بعد از واكسيناسيون به طور كلي خفيف هستند اين واكنشها ممكن است شامل : تب خفيف ، درد موضعي ، تورم در محل تزريق و واكنش هاي پوستي يك هفته پس از تزريق واكسن سرخك، باشند . يك توده ياMASS ممكن است 3-4 هفته بعد از تزريق واكسن ب.ث.ژ ظاهر شود كه عموما دردناك نيست ولي ممكن است در لمس حساس باشد . اندازه آن 6 هفته بعد از تزريق ممكن است به 6 تا 10 ميليمتر برسد . توده مذكور با خروج چرك فروكش ميكند و نيازي به درمان ندارد. در پايان هفته دهم تا دوازدهم فقط يك اسكار خفيف قابل مشاهده مي باشد .

واكنش هاي جانبي :

در موارد نادري ، بعد از انجام واكسيناسيون با واكسن سه گانه تشنج يا غش مشاهده شده است . در چنين مواردي تزريق نوبت بعدي متوقف مي شود و در عوض يك نوبت واكسن دوگانه ممكن است تجويز شود و اگر دو نوبت تزريق شده ، به نوبت بعدي نياز نمي باشد .

عوارض : ممكن است عوارض مشاهده شود اين عوارض عبارتند از :

• تشكيل آبسه كه به طور معمول در اثر استفاده از سوزنها و سرنگهاي غير استريل با اندازه كافي استريل نشده ايجاد مي شود .
• درد شديد كه معمولا در اثر استفاده از سوزنهاي كند ايجاد مي شود .
• شروع ناگهاني اسهال شديد ، استفراغ و تب كه چند ساعت بعد از تجويز واكسن سرخك ايجاد مي شود ممكن است ناشي از آلودگي ويالي باشد كه در روز بعد مجددا از آن استفاده شده است .
• مرگ كه ممكن است در اثر آلوده بودن واكسن بروز كند .

واكسن ها معمولا در سنين كودكي تجويز مي گردند . زمانيكه عفونتها شايع هستند ، برخي از واكنشها ي گزارش شده ممكن است ارتباط موقتي با واكسيناسيون داشته باشد و برخي نيز بدون ارتباط با واكسن تجويز شده مي باشند . اقدامات مربوط به حداقل رساندن خطر است. بايستي اقدامات زير به منظور به حداقل رساندن خطر ات و حوادث جانبي متعاقب واكسيناسيون در نظر گرفته شوند :

• سازندگان سرنگ ها و سوزن هاي استريل بايستي بيش از حد وقت داشته باشند و فرآيند توليد را كاملا كنترل كنند .
• از سرنگ و سوزن هاي استريل يك بار مصرف استفاده شود .
• براي حل نمودن واكسنها وكشيدن آنها از ويال ، از سرنگ ها و سوزنهاي استريل استفاده كنيد و پس از حل كردن براي تزريق سرسوزن را عوض كنيد.
• در نوبت هاي بعدي از ويال هاي قبلي و مانده استفاده نكنيد .
• واكسن سرخك حل شده بايستي در پايان روز دور انداخته شود . ويالهاي حل شده واكسن سرخك تحت هيچ شرايطي نبايستي در روز بعد مجددا استفاده شود .

بروسلوز ( تب مالت ) 

يك بيماري مهم مشترك بين انسان و دام است و در انسان به نام تب مواج ، تب مالت ، تب مديترانه اي و... معروف است .

عوامل بيماري زا :

• عامل بيماري زاي زنده : ميكروب بيماري يك كوكوباسيل كوچك،گرم منفي ميله اي شكل، نامتحرك و بدون هاگ و درون ياخته از جنس بروسلا است.

• چهار نوع بروسلا انسان را آلوده مي كنند : بروسلا ملي تنسيس ، ب. آبورتوس ، ب. سوئيس ، ب.كانيس .حدت بيماري زايي ملي تنسيس از همه بيشتر است .
• ملي تنسيس : در بز و گوسفند
• آبورتوس : در گاو
• سوئيس : در خوك
• كانيس: در سگ وجود دارد .
• مخزن عفونت : گاو ، گوسفند ، بز ، خوك ، گاوميش ، اسب و سگ است .

•       عوامل مربوط به ميزبان : تب مالت بيشتر بيماري مردان بزرگسال است . كشاورزان ، چوپانان ، قصابان و سلاخان ، دامپزشكان ، پرسنل بخش آزمايشگاه در معرض خطر ويژه هستند .

عوامل زيست محيطي :

• تراكم در مراتع
• بارندگي هاي شديد
• نبود نورخورشيد
• كارهاي غير بهداشتي در فرآيند فراهم كردن شير و گوشت ، همگي انتشار بروسلوز را مساعد مي سازند.

اپيدميولوژي در ايران :

پراكندگي بروسلوز بر اساس آخرين آمارهاي موجود ايران بدين گونه است :

• استان هاي با آلودگي شديد (بروز بيش از 225 در صد هزار) : لرستان ، ايلام ، همدان .
• استان هاي با آلودگي متوسط (بروز كمتر از 225 و بيشتر از114 درصد هزار) : چهار محال و بختياري ، مركزي ، كرمانشاه .
• استان هاي با آلودگي كم (بروز كمتر از 114 نفر درصد هزار): آذربايجان شرقي ، غربي ، مركزي ، كردستان ، فارس ، اصفهان ، خوزستان ، زنجان ، مازندران ، سمنان و... .

راه انتقال :

• تماس با مواد آلوده : تماس مستقيم با بافت ها ، خون ، ادرار ، ترشحات واژن ، جنين سقط شده و به خصوص جفت آلوده. ( اين راه انتشار به طور عمده شغلي است .)
•  آلودگي از راه خوراكي ها : آلودگي به طور غير مستقيم از راه خوردن شير نجوشيده يا فراورده هاي شيري ( پنير )و يا جانوران آلوده هم بروز مي كند . سبزي هاي تازه خام و آب آلوده با ترشحات حيوان آلوده نيز مي توانند منبع عفونت باشند .
• آلودگي از طريق هوا : اين آلودگي از طريق استنشاق هواي آلوده محيط زندگي حيوان بيمار يا هواي كشتارگاهها و آزمايشگاهها به فرد منتقل مي شود .

دوره پنهاني : به طور معمول 3-1 هفته است ولي مي تواند شش ماه يا بيشتر هم باشد .

علايم : تب مواج ، لرز و عرق ، درد يا آماس مفاصل ( مفاصل بزرگتر مثل ران ، زانو ، شانه و آرنج را گرفتار مي كند ) ، درد پشت ، سر درد ، بيخوابي ، بزرگ شدن خفيف و هميشگي طحال و بزرگ شدن كبد ، لكوپني همراه با لنفوسيتوز نسبي .

پيشگيري و كنترل : در ايران هدف ارايه ي خط مشي و انتخاب روشهاي عملياتي مناسبي با استفاده از امكانات شبكه هاي بهداشت و درمان كشور ، بر اساس بيماريابي ، درمان مناسب ، افزايش آگاهي در زمينه راه هاي سرايت و پيشگيري بيماري و هماهنگي بين بخشي با سازمان هاي ذيربط با روش يكسان در سراسر كشور به گونه اي كه در تمام نقاط امكان آن فراهم باشد.

مبارزه با تب مالت :

1- در جانوران

• آزمون و كشتار جانوارن : بيماريابي در جانوران از طريق تست هاي پوستي انجام مي شود و جانوران آلوده كشته مي شوند .
• واكسيناسيون : واكسن بروسلا آبورتوس سويه 19 براي جانوران انجام مي شود و به طور متوسط ايمني هفت سال ايجاد مي كند .
• اقدامات بهداشتي : اين اقدامات شامل تدارك محيط زيست تميز و بهسازي براي جانوران ، دفع بهداشتي ادرار و مدفوع آنها ، مراقبت هاي دامپزشكي جانوران و آموزش بهداشت براي همه كساني است كه به علت شغل خود با تب مالت درگير هستند .

2- در انسان

• تشخيص زود رس و درمان بيماران : در موارد بدون عارضه آنتي بيوتيك انتخابي براي درمان بروسلوز تتراسايكلين است . در بيمارن مبتلا به عوارض اسكلتي يا ديگر عوارض تزريقي درون ماهيچه اي استرپتومايسين علاوه بر تتراسايكلين به طور معمول بهبود ايجاد مي كند .
• پاستوريزه كردن شير : هنگامي كه پاستوريزه كردن شير ممكن نشود ، جوشاندن آن كار ساز است .
• اقدامات حفاظتي : هدف از اين كار پيشگيري از تماس با جانوران آلوده است . اشخاص در معرض خطر بايد بالاترين استاندارد بهداشت شخصي را راعايت كنند .
• واكسيناسيون : واكسن زنده ي ب. آبورتوس سويه BA – 19 براي انسان موجود است .اگر بروسلوز در جانوران ريشه كن شود در بين انسان ها نيز ناپديد خواهد شد .

بيماري هاي گوش

عفونت حاد گوش مياني (AOM):

اگر شما با هواپيما پرواز كرده يا با قطار در تونلي عميق سفر كرده باشيد يا با آسانسور ساختماني بلند به سرعت فرود آمده باشيد شايد به خاطر داشته باشيد كه در گوش خود احساس فشار مي كرديد .

اين به خاطر آن بوده است كه راه لوله اي كوچك به نام شيپور استاش Eustachian tube كه پشت پرده ي گوش مياني ( در صندوق صماخ ) قرار دارد به گلو بسته يا مسدود مي شود . شيپور استاش درست زير بيني در محوطه گلو به بيني باز مي شود و وظيفه آن برقراري تعادل فشار هوا در داخل گوش مياني و جو خارج است . چون شيپور استاش در كودكان كوتاهتر و مستقيم تر از بزرگسالان است راه سرايت عفونت حلق به گوش در دوران كودكي بيشتر است . وقتي اين شيپور در اثر ترشحات مخاطي يا عفونتي مسدود شود گوش راهي براي بيرون ريختن ترشح خود ندارد و محصول التهاب در گوش مياني پشت پرده صماخ انباشته و فشرده مي گردد . و ناچار اين قسمت ملتهب و برآمده مي شود و چه بسا زير فشار چرك بتركد و محتوي خود را خالي كند .

علايم : در كودكان كم سال عفونت گوش مياني كم وبيش شديد تقريبا هميشه همراه عفونت مجاري تنفسي فوقاني است . وقتي سرماخوردگي يا فارنژيت كودك فروكش مي كند و تب او پايين نمي آيد يا آنكه كمي پايين مي آيد و دوباره بازگشته به 39 درجه يا بيشتر مي رسد بايد به AOM شك كرد. در شير خواران علايم آن به اين صورت است كه كودك سرش را از اين سو به آن سو مي چرخاند انگار كه مي خواهد از درد راحت شود يا گوش مبتلا را مي مالد . اين درد چه كودك بتواند آنرا بيان كند چه نتواند شديد است . كودكان بزرگتر در اين حالت عصباني هستند ، نق مي زند ، نمي خواهد غذا بخورد اما در بعضي موارد كمياب درد چنان كم است كه بدون جلب توجه والدين تمام مي شود در اين موارد پرده صماخ خود به خود پاره مي شود و خطر فراوان دارد.

درمان :معمولا بايد اين بيماري را پيش از آنكه خيلي پيش برود تشخيص داد و آنتي بيوتيك تجويز كرد . تحت نظر پزشك قطره در بيني كودك بريزيد و آنرا خوب به عقب بيني به منطقه گلو – بيني برسانيد تا مخاط را هر چه بيشتر جمع كند و شيپور استاش را باز نگهدارد .

اگر اين درمان موثر نبود ممكن است لازم شود پرده صماخ را بي حسي خفيف كرده و بشكافند و به اصطلاح طبي (( پاراسنتز ))كنند. اين كار سبب خروج چرك گوش مياني مي شود و معمولا بعد اين كار عفونت زود فروكش مي كند ، پرده صماخ التيام يافته و شنوايي آسيبي نمي بيند. اما در بعضي موارد اگر چه عفونت ظاهرا فروكش مي كند، چيزي از آن باقي مي ماند و بيماري مزمن مي شود كه ممكنست سالها طول كشيده و به حس شنوايي آسيب برساند .

ماستوئيديت :

اگر چه عفونت سخت ماستوئيد كه ناشي از عفونت گوش مياني باشد ديگر كمتر ديده مي شود اما اگر ديده شود همراه تب شديد است ، مداوم و نامنظم است كودك همچنان سخت بيمار مي ماند درد و حساسيت فراوان در استخوان ماستوئيد پشت گوش او حس مي گردد . اگر اين بيماري به آنتي بيوتيك جواب ندهد ( كه معمولا مي دهد ) عمل جراحي لازم است تا چرك استخوان ماستوئيد را خالي كنند و مانع ورم پرده هاي مغز ( مننژيت ) و يا عوارض ديگر آن شوند .

لابيرنتيت :

اين عفونت گوش داخلي است و معولا بر اثر اوريون يا شكل هاي گوناگون مننژيت عارض مي شود .

علايم : علايم به تدريج آشكار مي شود و به شكل كم شنوايي ، سرگيجه و اختلال تعادل آشكار مي شود .

درمان :درمان بدون جراحت سخت دشوار است و اغلب هم به موفقيت نمي انجامد . با عمل جراحي هم درمان نمي شود . جلوگيري ازاين بيماري بوسيله تشخيص و درمان فوري انجام مي شود .

التهاب مجراي خارجي گوش :

التهاب وعفونت مجرايي كه لاله گوش را به صندوق صماخ وصل مي كند در دوران كودكي بسيار شايع است و ممكنست در نتيجه شنا و آب تني در آب آلوده و فرو كردن چيزي به سوراخ گوش يا خاراندن گوش با مداد و ساير اشياء پديدار شود .

علايم : سرخي ، دلمه بستن و گاهي ترشح چركي از مجرا كه گاه همراه خارش فراوان است پيدا مي شود . عفونت قارچي مجراي گوش به خصوص در مناطق گرمسير و هنگام تابستان شايع است.

درمان : مراجعه به متخصص گوش و گلو تا عفونت مجراي خارجي گوش را درمان كند .

ورود اجسام خارجي در گوش :