بروسلوز ( تب مالت ) 

يك بيماري مهم مشترك بين انسان و دام است و در انسان به نام تب مواج ، تب مالت ، تب مديترانه اي و... معروف است .

عوامل بيماري زا :

• عامل بيماري زاي زنده : ميكروب بيماري يك كوكوباسيل كوچك،گرم منفي ميله اي شكل، نامتحرك و بدون هاگ و درون ياخته از جنس بروسلا است.

• چهار نوع بروسلا انسان را آلوده مي كنند : بروسلا ملي تنسيس ، ب. آبورتوس ، ب. سوئيس ، ب.كانيس .حدت بيماري زايي ملي تنسيس از همه بيشتر است .
• ملي تنسيس : در بز و گوسفند
• آبورتوس : در گاو
• سوئيس : در خوك
• كانيس: در سگ وجود دارد .
• مخزن عفونت : گاو ، گوسفند ، بز ، خوك ، گاوميش ، اسب و سگ است .

•       عوامل مربوط به ميزبان : تب مالت بيشتر بيماري مردان بزرگسال است . كشاورزان ، چوپانان ، قصابان و سلاخان ، دامپزشكان ، پرسنل بخش آزمايشگاه در معرض خطر ويژه هستند .

عوامل زيست محيطي :

• تراكم در مراتع
• بارندگي هاي شديد
• نبود نورخورشيد
• كارهاي غير بهداشتي در فرآيند فراهم كردن شير و گوشت ، همگي انتشار بروسلوز را مساعد مي سازند.

اپيدميولوژي در ايران :

پراكندگي بروسلوز بر اساس آخرين آمارهاي موجود ايران بدين گونه است :

• استان هاي با آلودگي شديد (بروز بيش از 225 در صد هزار) : لرستان ، ايلام ، همدان .
• استان هاي با آلودگي متوسط (بروز كمتر از 225 و بيشتر از114 درصد هزار) : چهار محال و بختياري ، مركزي ، كرمانشاه .
• استان هاي با آلودگي كم (بروز كمتر از 114 نفر درصد هزار): آذربايجان شرقي ، غربي ، مركزي ، كردستان ، فارس ، اصفهان ، خوزستان ، زنجان ، مازندران ، سمنان و... .

راه انتقال :

• تماس با مواد آلوده : تماس مستقيم با بافت ها ، خون ، ادرار ، ترشحات واژن ، جنين سقط شده و به خصوص جفت آلوده. ( اين راه انتشار به طور عمده شغلي است .)
•  آلودگي از راه خوراكي ها : آلودگي به طور غير مستقيم از راه خوردن شير نجوشيده يا فراورده هاي شيري ( پنير )و يا جانوران آلوده هم بروز مي كند . سبزي هاي تازه خام و آب آلوده با ترشحات حيوان آلوده نيز مي توانند منبع عفونت باشند .
• آلودگي از طريق هوا : اين آلودگي از طريق استنشاق هواي آلوده محيط زندگي حيوان بيمار يا هواي كشتارگاهها و آزمايشگاهها به فرد منتقل مي شود .

دوره پنهاني : به طور معمول 3-1 هفته است ولي مي تواند شش ماه يا بيشتر هم باشد .

علايم : تب مواج ، لرز و عرق ، درد يا آماس مفاصل ( مفاصل بزرگتر مثل ران ، زانو ، شانه و آرنج را گرفتار مي كند ) ، درد پشت ، سر درد ، بيخوابي ، بزرگ شدن خفيف و هميشگي طحال و بزرگ شدن كبد ، لكوپني همراه با لنفوسيتوز نسبي .

پيشگيري و كنترل : در ايران هدف ارايه ي خط مشي و انتخاب روشهاي عملياتي مناسبي با استفاده از امكانات شبكه هاي بهداشت و درمان كشور ، بر اساس بيماريابي ، درمان مناسب ، افزايش آگاهي در زمينه راه هاي سرايت و پيشگيري بيماري و هماهنگي بين بخشي با سازمان هاي ذيربط با روش يكسان در سراسر كشور به گونه اي كه در تمام نقاط امكان آن فراهم باشد.

مبارزه با تب مالت :

1- در جانوران

• آزمون و كشتار جانوارن : بيماريابي در جانوران از طريق تست هاي پوستي انجام مي شود و جانوران آلوده كشته مي شوند .
• واكسيناسيون : واكسن بروسلا آبورتوس سويه 19 براي جانوران انجام مي شود و به طور متوسط ايمني هفت سال ايجاد مي كند .
• اقدامات بهداشتي : اين اقدامات شامل تدارك محيط زيست تميز و بهسازي براي جانوران ، دفع بهداشتي ادرار و مدفوع آنها ، مراقبت هاي دامپزشكي جانوران و آموزش بهداشت براي همه كساني است كه به علت شغل خود با تب مالت درگير هستند .

2- در انسان

• تشخيص زود رس و درمان بيماران : در موارد بدون عارضه آنتي بيوتيك انتخابي براي درمان بروسلوز تتراسايكلين است . در بيمارن مبتلا به عوارض اسكلتي يا ديگر عوارض تزريقي درون ماهيچه اي استرپتومايسين علاوه بر تتراسايكلين به طور معمول بهبود ايجاد مي كند .
• پاستوريزه كردن شير : هنگامي كه پاستوريزه كردن شير ممكن نشود ، جوشاندن آن كار ساز است .
• اقدامات حفاظتي : هدف از اين كار پيشگيري از تماس با جانوران آلوده است . اشخاص در معرض خطر بايد بالاترين استاندارد بهداشت شخصي را راعايت كنند .
• واكسيناسيون : واكسن زنده ي ب. آبورتوس سويه BA – 19 براي انسان موجود است .اگر بروسلوز در جانوران ريشه كن شود در بين انسان ها نيز ناپديد خواهد شد .