سرطان 

در هر عصري از تاريخ ، بشر گرفتار ترس از يك بيماري بوده است مثلا در گذشته انسان از بيماري سل بيش از سرطان و اينك از يك بيماري نو ظهور چون ايدز رنج مي برد .اما سرطان بي شك از نگران كننده ترين اين بيماري هاست.

سرطان چيست ؟

همانطور كه يك ساختمان بزرگ از تجمع تعداد زيادي آجر ، خشت يا سنگ تشكيل شده است ، بدن تمام موجودات زنده نيز از تجمع تعداد زيادي سلول به وجود آمده است .

در حالت طبيعي هر روز ميليون ها سلول در بدن انسان به علت پيري يا صدمات و جراحات مي ميرند و به جاي آنها سلولهاي تازه اي جانشين مي گردند . در بعضي از شرايط به عللي ، يك سلول تغيير شكل پيدا مي كند و تبديل به يك سلول سرطاني مي گردد . سلول سرطاني براي هدف خاصي يا وظيفه به خصوصي تقسيم بندي نمي شود . تقسيمات بي هدف و سريع سلولهاي سرطاني در هر نقطه بدن كه باشد به تدريج توده يا توموري تشكيل مي دهد . اين توده سرطاني با ترشح موادي به داخل بدن و يا فشار به اعضاي مجاور موجب اختلالات عظيمي در بدن مي گردد .

علت ايجاد سرطان :

هر يك از بيماريها به صورت خاصي به وجود مي آيند و علت ابتلا در بيماري متفاوت است مثلا سرخك ، وبا ، اسهال و... از طريق تماس انسان با بيمار يا مواد آلوده ايجاد مي شود . در سرطان نيز مواد يا شرايطي وجود دارند كه انسان پس از تماس با آن ها ( به مدت كافي و مقدار كافي ) مبتلا به سرطان مي شود .

عوامل سرطان زا :

1. انواع دخانيات در اثر استعمال انواع دخانيات ، صدها ماده شيميايي سرطان زا تشكيل مي گردند كه پس از ورود به بدن و انتشار در آن باعث ايجاد سرطان در اندام هاي مختلف بدن مانند لب ، حنجره ، ريه ، مري ، مثانه و... مي شوند .
2. اشعه آفتاب (اشعه ماوراي بنفش نور آفتاب) ، در پوست خاصيت سرطان زايي شديدي دارد .
3. الكل
4. ويروس ها : نقش ويروسها در برخي از سرطان ها شناخته شده است مثلا، ويروس هپاتيت B در ايجاد سرطان كبد و ويروس HIV در بروز ساركوم كاپوزي ( نوعي سرطان پوست كه در بيماران مبتلا به ايدز ديده مي شود .)
5. روش تغذيه مصرف بعضي از انواع غذاها در ايجاد يا جلوگيري از پيدايش بعضي از سرطانها تاثير دارد به طور مثال : نوشيدن نوشابه هاي بسيار داغ و فقر غذايي و كمبود ويتامين A استفاده از ميوه ها و سبزيجات به مقدار كم و ناكافي .
6. ترياك
7. بعضي مواد و كرمهاي آرايشي
8. مواد شيميايي

علايم هشدار دهنده سرطان :

سرطان در ابتدا يك بيماري محدود و كوچك است ، بسته به نوع ،گاهي كانسر اگر به موقع تشخيص داده شود شانس بهبودي كامل آن بسيار زياد مي باشد . توجه به علايم كوچكي كه در ابتداي ايجاد سرطان پيدا مي شود ، مي تواند باعث تشخيص زودرس سرطان گردد اين علايم عبارتند از:

1. تغيير در عادات دفع مدفوع يا ادرار مثل يبوست يا اسهال غير طبيعي به مدت طولاني .
2. اختلال دفع ادرا ر
3. وجود خون در ادرار
4. زخمي كه پس از 2 هفته بهبود نيابد .
5. تغيير در اندازه شكل ، رنگ زگيل يا خال هاي موجود درسطح بدن .
6. ايجاد توده يا برآمدگي در پستان يا هر نقطه ديگر بدن
7. خونريزي يا ترشح غير طبيعي از دستگاه تناسلي زنانه يا مجاري طبيعي بدن
8. اشكال در بلع غذا
9. سرفه هاي مداوم يا گرفتگي صدا

با پيدايش هر كدام از اين علايم بايستي پزشك بررسي دقيق انجام دهد.مبارزه با سرطان شامل مجموعه تدابيري است بر اساس دانش كنوني پزشكي كه تا با ايجاد زمينه هاي پيشگيري ، تشخيص زودرس ، درمان به موقع و مراقبتهاي باز تواني باعث كاهش قابل توجه بروز موارد جديد و افزايش شمار بهبودي از سرطان و كاهش زمين گير شدن به علت سرطان شود .

1. پيشگيري اوليه ( جلوگيري از پيدايش بيماري ) : پيشرفت دانش ، شناخت ما را از عوامل ايجاد كننده بعضي سرطان ها افزايش داده و اينك مي توان در كل جمعيت و نيز در گروههاي در معرض خطر با اين عوامل مبارزه كرد ، اين اقدامات شامل :

الف ) آموزش جهت كاهش مصرف الكل و دخانيات

ب ) تغذيه صحيح

ج ) پاك كردن مسكن و محيط كار از مواد و عوامل سرطان زا

د ) بهسازي محيط

ه ) واكسيناسيون ( هپاتيت B )

و ) اهميت انجام آزمايشات معده اي

ي ) درمان ضايعات پيش سرطاني

2. پيشگيري ثانويه ( يا طولاني عمر كردن ) : از موقعي كه اولين سلول سرطاني تشكيل مي شود تا موقعي كه به حجم و وزن قابل ملاحظه برسد گاهي سال ها طول مي كشد . علاقه بيمار به تندرستي خود و انجام معاينات دوره اي ، علاقمندي پزشك معالج و وجود آزمايشگاه معتبر تشخيص بعضي از سرطان ها در مراحل اوليه و قابل درمان را ممكن مي سازد.

تدابير در اين سطح از پيشگيري عبارت است از :

• حذف مواد سرطاني
• تشخيص زود رس موارد بيماري سرطان

درمان

3. پيشگيري ثالثيه : در سرطان ها ممكن است بعضي از اندامها و اعضاي بدن صدمه ببينند يا قطع شوند كه با بازتواني مي توان مقداري از مهارت ها و كارهاي از دست رفته را به فرد باز گرداند . بنابراين در اين سطح مي توان فعاليتهايي در راستاي بازتواني جسمي و رواني بيماران سرطاني انجام داد . 9 درصد از مرگ ها در سراسر جهان به علت انواع مختلف سرطانها مي باشند، ولي در صورت تفكيك ارقام جهاني ، ميزان سرطان در كشورهاي پيشرفته و رو به پيشرفت تغييرمي نمايد.در كشورهاي پيشرفته جهان سرطان ها - پس از بيماري هاي قلبي عروقي – دومين علت مرگ و موجب 19 درصد مرگ ومير مردم است، ولي در كشورهاي رو به پيشرفت چهارمين علت مرگ و علت 6 درصد مرگها مي باشد . پيش بيني مي شود كه با ادامه ي روند فعلي ميزان بروز سرطان تقريبا در همه ي نقاط جهان افزايش خواهد يافت و علت آن بيشتر مربوط به افزايش اميد زندگي و دگرگونيهاي سبك زندگي و تغييرات محيط زيست است .