بررسي ميزان شيوع تولد نوزاد كم وزن در بيمارستان نهم دي تربت حيدريه بهار 1385

محمد رضا ميش مست، كارشناس ارشد پرستاري - محمود يعقوبي، كارشناس پرستاري - دكتر مهدي عباسيان، متخصص اطفال

ليلا صبري، كارشناس مامايي - صديقه داور، كارشناس پرستاري

مقدمه و هدف:شيوع تولد نوزادان كم وزن يكي از شاخصهاي بهداشتي است مطالعات بسياري ارتباط بين وزن هنگام تولد نوزاد با ميزان مرگ و مير و ابتلا به بيماريهاي دو.ران نوزاداي ، شيرخوارگي و كودكي را نشان داده است . هزينه مراقبتهاي بهداشتي براي نوزادان كم وزن 6 برابر بيشتر از ساير نوزادان بر آورده شده است . بر اساس مطالعات انجام شده احتمال مرگ نوزاداني كه با وزن 2000 تا 2499 گرم متولد مي شوند در دوره نوزادي 4 برابر بيشتر از نوزادان با وزن 5/2 تا 3 كيلوگرم و همچنين احتمال مرگ آنان 10 برابر بيشتر از نوزادان متولد شده با وزن 3 تا 5/3 كيلوگرم بوده است . علاوه بر افزايش احتمال مرگ ، در نوزادان كم وزن نقص سيستم ايمني ، تاخير رشد و نمو مغزي ، سپتيمي و خطر ابتلا به اسهال و پنومي حاد بيشتر است . حدود 12 تا 18% از نوزادان كم وزن با مشكلات يادگيري و ناتواني نغزي نيزمواجه هستند علت اصلي تولد نوزاد كم وزن نوزاد نارس و IUGR است . از علل ديگر تولد نوزاد كم وزن كه مربوط به مادر مي شود هيپرتانسيون و عفونتهاي حاد و مزمن – سوء تغذيه ، مراقبتهاي دوران بارداري ، كار جسمي سخت ، مصرف سيگار ، اعتياد ، چند قلويي ، عوامل اقتصادي اجتماعي و .... مي باشد .با توجه به اهميت اين موضوع و نداشتن مطالعاتي در اين زمينه در شهرستان تربت حيدريه تصميم به انجام اين بررسي گرفته شد.

مواد و روشها :اين مطالعه به روش توصيفي مقطعي Cross – sectional انجام شده است . تعداد 400نوزاد متولد شده در زايشگاه بيمارستان نهم دي در مدت تحقيق مورد بررسي قرار گرفت . ابزار جمع آوري اطلاعات پرسشنامه اي بود كه از پرسشنامه استاندارد بررسي شيوع تولد نوزاد كم وزن كه توسط وزارت بهداشت انجام شده است گرفته شده است . اين پرسشنامه براي نوزادان متولد شده در زايشگاه يا سزارين شده تكميل شده است و شامل فاكتورهاي متعدد مثل وزن و سن نوزاد ، سن مادر ، بيماريهاي زمينه اي مادر ، مراقبتهاي دوران بارداري ، مصرف مكمل آهن و اسيد فوليك ، فاصله بارداري قبلي ، سواد و شغل مادر و همچنين شوهر بوده است .

يافته ها و نتايج:يافته ها: تجزيه و تحليل يافته ها نشان داد كه 12 درصد نوزادان متولد شده كم وزن مي باشند كه درصد بالايي بوده و قابل تامل مي باشد در اين بررسي 65 درصد ماردان روستايي و 35 درصد شهري بودند و 2/8 درصد زايمان ها نيز پره ترم بوده است . سطح سواد اكثر مادران (5/38 درصد ) در حد راهنمايي بوده است . حدود 83 درصد مادران تحت مراقبت هاي بهداشتي دوران بارداري بوده اند . 2/51 درصد زايمان ها نيز شكم اول بوده است بر اساس نتايج به دست آمده بيشترين درصد نوزادان كم وزن متعلق به حاملگي هاي اول مي باشد ( 8/8 درصد ) و كمترين درصد نوزادان كم وزن متعلق به حاملگي سوم مي باشد ( 2/3 درصد ) همچنين بيشترين درصد نوزادان كم وزن در مادران روستايي بوده است ( 5/7 درصد)

بحث و نتيجه :با توجه به نتايج به دست آموده از اين بررسي مشخص شد كه هنوز درصد نوزادان كم وزن بالا مي باشد همچنين با توجه به اينكه درصد تولد نوزاد كم وزن در مادران روستايي بيشتر از شهري مي باشد كه احتمالاً به دليل كارهاي سنگين تر و بيشتر مادران روستايي و گاهاً ضعف تغذيه اي و مراقبتي در دوران بارداري مي باشد اگر چه كه اكثريت مادران تحت پوشش مراقبتهاي دوران بارداري بوده اند همچنين با توجه به اينكه اكثر نوزادان كم وزن متعلق به زايمان هاي اول مي باشد آموزش و مراقبت هاي قبل از بارداري به اين گروه از مادران بايد بيشتر مورد توجه قرار گيرد . با توجه به نتايج حاصله مسئولين بهداشتي مي بايست برنامه ريزي دقيق تري در زمينه آموزش ها و مراقبت هاي قبل از بارداري – دوران بارداري بخصوص در مناطق روستايي براي مادران نخست زا داشته باشند.

 

 

بررسي علت شيوع بيش از حد پنوموني در كودكان بستري در بخش اطفال بيمارستان نهم دي تربت حيدريه زمستان 1384

* محمد رضا ميش مست، كارشناس ارشد پرستاري

- محمود يعقوبي، كارشناس پرستاري

- دكتر مهدي عباسيان، متخصص اطفال

- ليلا صبري، كارشناس مامايي

- صديقه داور، كارشناس پرستاري

مقدمه:پنوموني التهاب توام با تراكم پارانشيم ريه است . پنوموني ويروسي شايعتر از نوع باكتريال مي باشد و در شيرخواران و نوپايان در فصول سرد سال بيشتر ديده مي شود بخش اطفال بيمارستان نهم دي در زمستان 1384 در مقايسه با زمستان مشابه سالهاي قبل به طور ناگهاني و بدور از انتظار مملو از بيمار شد بحدي كه اكثر وقتها به تخت هاي اكسترا نياز بود . اين مسئله كميته كنترل عفونت بيمارستان را بر آن داشت تا علت اين موضوع بررسي شود . در فاصله زماني بهمن لغايت اسفند ماه 84 كه انتظار بروز اپيدمي عفونتهاي تنفسي از حد Out break و در مقايسه سالهاي قبل چندان محتمل نبوده ، كودكان زيادي با علائم مشابهي به مراكز طب خصوصي و دولتي مراجعه و تعداد قابل ملاحظه اي نياز به بستري پيدا نمودند ، لذا جهت نشان دادن ماهيت بيماري و پاسخ به اين سئوال كه آيا با بيماري جديدي روبه رو هستيم و يا اپيدمي از يك بيماري خاص تنفسي وجود دارد ، بيماران بستري در بخش اطفال مورد بررسي قرار گرفتند.

مواد و روشها :اين مطالعه توصيفي و مقطعي بوده كه در فاصله زماني 1/11/84 لغايت 25/12/84 انجام شد ابزار گرد آوري داده ها پرسشنامه اي بود كه در كميته كنترل عفونت و با مشاوره پزشكان متخصص عفوني و اطفال طراحي شد . با بررسي وضعيت باليني بيماران و پرونده پزشكي آنان اطلاعات لازم استخراج شد . با توجه به شروع و افزايش تعداد زائرين عتبات عاليات در شهر در اين زمان مشخص و بروز بيماريهاي ريوي در بين انان لذا اين مسئله و ارتباط بين بروز عفونتهاي تنفسي و تماس با زائرين نيز در پرسشنامه لحاظ گرديد . در اين پژوهش تعداد صد بيمار مورد بررسي قرار گرفت.

يافته ها : نتايج نشان داد كه تشخيص باليني اكثر نمونه ها پژوهش برونشيت و پنوموني ويرال بود . علل عمده مراجعه ابن بيماران به مراكز درماني سرفه هاي شديد بود كه با درمانهاي اوليه بهبود نمي يافت . اغلب سرفه ها 58% خشك و گاهي پروداكتيو ، ديسترس تنفسي نيز در 9/43% نمونه ها وجود داشت است . لوكوسيتوز در 7/31% وجود داشت .تماس مستقيم با زائرين عتبات عاليات در اكثر نمونه هاي پژوهش وجود داشته است (2/68% ) مورد مشابه اين بيماران در اعضاي خانواده نيز در 30% نمونه هاي پژوهش ديده شده است .ESR بيماران 30 تا 40 و c.x.ray اغلب نرمال و در برخي موارد پرهوايي نسبي و انفيلتراسيون خفيف مشاهده شده است.

بحث و نتيجه گيري :با توجه به نتايج به دست امده از اين بررسي مشخص شد كه بيماري بيشتر در كساني بروز كرده است كه با زائرين عتبات عاليات تماس مستقيم و يا غير مستقيم داشته اند . بطور واضح مشخص شد بيماري در كودكاني كه از طريق والدين خود با زائرين برگشتي از عتبات عاليات تماس داشته اند و ايشان نيز داراي علائم تنفسي مثل سرفه خشك و .... بوده اند به فاصله پس از 24 ساعت بروز كرده است بر اين اساس آموزش عمومي مطابق با شرايط سياسي اجتماعي بهداشتي دو كشور الزامي به نظر ميرسد يا از مسافرت بصورت غير قانوني و بدور از رعايت شرايط بهداشتي اجتناب گردد . افراد قبل از مسافرت واكسيناسيون انجام دهند . همچنين در مراجعت اين افراد به كشور از تماس مستقيم و غير مستقيم كودكان و افراد مستعد به عفونتهاي تنفسي خودداري شود.

 

 

چشم انداز آسم کودکان در آینده : دارو ژنتیک ، پروبیوتیک و سایر درمانهای نوین آسم

دکتر رضا فرید ، دکتر عبدالعلی خوارزمی ، دکتر حمید آهنچیان ، دکتر فرحزاد جباری

شیوع آسم در چند دهه اخیر روند ی صعودی داشته است . آمار ها نشان دهنده شیوع بالای آسم و آلرژی بین

30- 20 در صد در کودکان کشورهای پیشرفته دارد . در حال حاضر میزان شیوع آسم در کشور ما حدود 10 درصد بوده و درحال افزایش است . درمورد علت افزایش آسم فرضیه های زیادی مطرح شده است . یکی از این فرضیه ها تغییر رژیم غذایی است . به طور مثال مطالعات زیادی در مورد کمبود ریز مغذی ها مثل روی وسلنیوم در رژیم غذایی موجود است . بدنبال کشت های مکرر در مزارع عناصر کمیاب موجود در مواد غذایی کاهش یافته است . مسئله دیگر کمبود اسید های چرب امگا 3 در رژیم غذایی است که در این زمینه نیز توصیه های زیادی موجود است .فرضیه بعدی فرضیه بهداشت است . به نظر می رسد با شهری شدن جوامع و افزایش سطح بهداشت میزان تماس با عوامل عفونی مختلف کاهش یافته ، از سوی دیگر مصرف مکررو سریع آنتی بیوتیک ها موجب کاهش تماس و از بین رفتن میکروبهای مفید دستگاه گوارش فرد می شود.درحالی که تماس مکرر با عوامل عفونی لنفوسیتهای T کمکی فرد را به سمت Th₁ سوق داده و موجب فعال شدن سیستم ایمنی در جهت دفاع از بدن می شود ، فقدان تماس با عوامل عفونی درحضور عوامل آلرژن که امروزه در سطح جوامع بسیار فراوانند سبب می شود که لنفوسیتهای T کمکی به سمت Th₂ سوق یافته و موجب تحریک تولید IgE ، افزایش ائوزینوفیلها و بروز انواع مختلف آلرژی ها می شود . فقدان عوامل عفونی امروزه پروبیوتیک ها را به عنوان یکی ازدرمانهای نوین آلرژی ها مطرح ساخته است . پروبیوتیک ها در حقیقت میکروبها و فلور مفیدی هستند ( به طور مثال لاکتوباسیلوس اسیدو فیلوس ) که به طور طبیعی در دستگاه گوارش انسان حضور دارند و موجب تنظیم سیستم ایمنی شده و با کاهش فعالیت Th₂ از بروز آلرژی می کاهند .مطالعات جدید مشخص ساخته که در حقیقت پروبیوتیک ها موجب فعال شدن نوعی از لنفوسیت های T به نام لنفوسیهای T تنظیمی می شوند که نتیجه آن کاهش فعالیت سیستم ایمنی است .در کنار شیوع چشم گیر آسم در چند دهه اخیر ، خوشبختانه روش های درمانی نوینی هم ارائه شده که نوید بخش درمان آینده آسم کودکان است . از جمله این روش ها کاربرد علم دارو ژنتیک (Pharmacogenetic) می باشد . این علم تفاوتهای ارثی سوخت و ساز دارو را در افراد مختلف در بالین به کار می گیرد . در تمام افراد مبتلا به آسم بدنبال مصرف یک داروی خاص مثلا آگونیست های بتا طولانی اثر یا استروئید های استنشاقی به یک اندازه پاسخ درمانی ایجاد نمی شود و نیز برخی افراد ممکن است مستعد به بروز عوارض ناشی از این داروها باشند . پژوهش های مختلف رابطه بین پلی مورفیسم در ژنهای گوناگون و پاسخ به داروهای ضد آسم را اثبات کرده اند . این رابطه را میتوان به عوارض داروها هم تامیم داد . بنابراین با جمع آوری اطلاعات گسترده در این زمینه داروژنتیک فرصتی را فراهم خواهد آورد تا از رابطه تنوع ژنتیکی با پاسخ های متفاوت ( هم سودمند و هم نامطلوب ) به درمانهای مختلف آسم اطمینان حاصل نمائیم . امید این است که بتوانیم درمان خاصی را برای آنهایی شروع کنیم که احتمال پاسخ دهی آنها بیشتر است و ازشروع آن برای افرادی که احتمال وقوع عوارض نامطلوب بیشتر است پرهیز کنیم . شیوه های نوین درمانی دیگر هدف گرفتن سایتوکاینها و کموکاینهایی است که در ایجاد التهاب راههای هوایی دخیل هستند . بطور مثال : داروهایی بر ضد IL-5 یا TNF-α مانع عملکرد این عوامل می شوند . راه دیگر کاربرد سایتوکاینهای ضد التهابی همچون IL-10 ، IL-12 و انترفرون گاما است . Anti IgE ( Omalizumab or Xolair) که یک آنتی بادی منوکلونال بر علیه IgE است جهت درمان موارد خاص و مقاوم آسم به تائید رسیده است .شیوه های نوین درمانی که در حیوانات آزمایشگاهی به اثبات رسیده مثل واکسنها و درمانهای ژنتیکی در آینده معمول خواهد شد بطور مثال ژن انترفرون گاما با واسطه آدنوویروس به موش منتقل شده و موجب افزایش سنتز انترفرون گاما و کاهش سایتوکاینهای Th₂ شده از التهاب راههای هوایی می کاهد . و یا در روش دیگر DNA مربوط به پپتید ناتریورتیک دهلیزی ( ANP ) که خاصیت برونکودیلاتاتوری دارد توسط پلاسمید و با تجویز داخل بینی منتقل شده و موجب کاهش تحریک پذیری راههای هوایی شده است .در کنار شیوه های درمانی که به آنها اشاره شد ، در آینده توجه بیشتری به جنبه های دیگر بیماری آسم خواهد شد . مسائل روانشناختی و عصبی بدون شک در تشدید مشکلات بیماران آسمی دخیل هستند . از جمله شیوه های نوینی که امروزه توجهی خاص به آن می شود بحث ماساژ درمانی است که دارای فواید فراوانی است از جمله شل کردن عضلات ، افزایش جریان لنف و خون وریدی ، تسکین درد بهبود عملکرد سیستم ایمنی ، کاهش اضطراب ، افزایش اعتماد به نفس و اطمینان والدین . کاربرد آن در بیماران آسمی در پژوهشهای متعدد به اثبات رسید ه است یک توصیه مفید به والدین کودکان آسمی این است که هر شب صورت ، سر ، گردن ، و شانه های طفل را به مدت پنج دقیقه بازو ها و دستها را به مدت پنج دقیقه و ساق پاها و ناحیه پشت را به مدت ده دقیقه ماساژ دهند .و نیز توصیه شده است که بیماران آسمی از رنگهایی مثل رنگ آبی ( رنگ صلح و آرامش که اعصاب را آرام می کند ) و رنگ سبز ( که احساس تازگی و سرزندگی به فرد می دهد ) بیشتر استفاده نمایند .در آینده نزدیک کاربرد Yoga therapy (جهت تمدد ذهن و بدن و کاهش تنش ) و Meditation therapy (جهت ایجاد سکون در ذهن ) گسترش بیشتری خواهد یافت . در نهایت روزنه های امید وجود دارد که در آینده آسم کودکان با ارزیابی های دقیق ژنتیک و درمانهای متعدد و مناسبی که در دسترس قرار خواهد گرفت تحت کنترل در آمده و کودکان نازنین از مشکلات این بیماری مزمن رهایی یابند

 

 

بررسي شيوع سوء تغذيه در كودكان اول دبستان

مهدي بصيري مقدم- كارشناس ارشد پرستاري گرايش آموزش كودكان دانشكده علوم پزشكي گناباد

دكتر محمد قهرماني- استاديار گروه بهداشت دانشكده علوم پزشكي گناباد

چكيده

مقدمه و هدف

ارزيابي شاخص هاي تن سنجي نه تنها به طور وسيعي براي ارزيابي رشد كودكان استفاده مي شود، بلكه افزون بر سادگي، ارزاني و قابل اعتماد بود، قوي ترين ابزار بررسي روند رشد و وضعيت تغذيه اي كودكان در جوامع مختلف است. مطالعه حاضر با هدف بررسي ميزان شيوع سوءتغذيه در كودكان اول دبستان بر اساس شاخص هاي تن سنجي و ارتباط آن با برخي عوامل اجتماعي، اقتصادي از جمله تعداد فرزندان خانواده، ميزان تحصيلات و شغل والدين در سالهاي 85-1384 انجام شد.

مواد و روش ها:در اين مطالعه توصيفي- تحليلي مقطعي، قد ووزن 558 كودك اول دبستان شهر گناباد كه به روش نمونه گيري طبقه اي تصادفي انتخاب شدند مورد بررسي قرار گرفت. كليه كودكان بين 6 سال و 3 ماه تا 7 سال و 3 ماه بودند كه از 6 سال و 3 ماه تا 6 سال و 9 ماه با 5/6 سال منحني مرجع NCHS و از 6 سال و 9 ماه و يك روز تا 7 سال و 3 ماه با 7 سال منحني مرجع NCHS مقايسه شد. براي ارزيابي وضعيت تغذيه اي كودكان سه شاخص وزن باي سن طبق معيار گومز، وزن براي قد و قد براي سن طبق معيار داترلو به ترتيب براي ميزان شيوع و درجات مختلف كم وزني، لاغري، كوتاه قدي مورد استفاده قرار گرفت.تجزيه و تحليل آماري با استفاده از نرم افزار SPSS و آزمون آماري كاري اسكوئر انجام شد.

يافته ها:شيوع سوءتغذيه بر اساس معيار لاغري 38 درصد، بر اساس معيار كم وزني 40.7 درصد و بر اساس معيار كوتاه قدي 14.3 درصد بود. ارتباط آماري معني داري بين شيوع سوءتغذيه با بعد خانوار، شغل والدين، تحصيلات والدين، دوقلويي و فاصله حاملگي وجود داشت.

بحث و نتيجه گيري:نتايج اين پژوهش نشان داد كه وضعيت تغذيه اي دانش آموزان رضايت بخش نيست و به درجاتي از سوءتغذيه حاد و مزمن دچار هستند لذا برنامه ريزي مدون و هماهنگي هاي بين بخش و همچنين برنامه ريزي مناسب جهت تغذيه رايگاني كه در مدارس انجام مي شود، براي بهود وضعيت تغذيه اي كودكان ضروري به نظر مي رسد. همچنين با توجه به تاثير برخي از عوامل اقتصادي در شيوع سوءتغذيه لازم است بررسي و رسيدگي به اين مسئله جرء اولويت هاي برنامه ريزي كشوري قرار گيرد تا بدين ترتيب از عوارض و مخارج درمان سوءتغذيه كاسته شود.

واژه هاي كليدي: سوءتغذيه، لاغري، كم وزني، كوتاه قدي