امتیاز کاربران

دكتر سيمين پرتوي استاد بيماريهاي كودكان

 

خلاصه:   كبد يكي از مهمترين ارگانهاي بدن است كه متابوليسم و ذخيره مواد غذايي را بعهده دارد. در دوران بيماري هاي كبدي تستهاي فونكسيون كبد بطور دراماتيك تغيير مي كند.

   دو نكته اساسي در اين بيماران تأمين تغذيه اي و درمان تغذيه اي مي باشد، كه اساس آنها بهبود وضعيت تغذيه اي و اصلاح سوء تغذيه و جلوگيري از صدمه بيشتر سلولي و تسريع رژنرسانس و جلوگيري يا تخفيف آنسفالوپاتي كبدي مي باشد.

   ميزان كالري مورد نياز روزانه 35-25 كيلوكالري به ازاي وزن خشك بدن و يا

 5/1-2/1 برابر مصرف روزانه انرژي بازال مي باشد.

   مصرف چربي در موارد همراه با در اين بيماران توصيه مي شود (15سي سي سه چهار بار در روز) و در بيماران Stable حداقل چربي مورد نياز روزانه براي كنترل جذب gr40 مي باشد ولي در موارد نارسايي شديد كبدي محدوديت شديدتر و رژيم بدون چربي لازم است.

   در موارد بدون آنسفالوپاتي ميزان پروتئين مورد نياز روزانه براي وزن خشك بدن g/kg1-8/0مي باشد.

   ويتامينها و مواد معدني نيز بهتر است از انواع محلول در آب استفاده شود.

امتیاز کاربران

نرجس پيشوا : دانشيار گروه كودكان – دانشگاه علوم پزشكي شيراز – ايران

 

مقدمه : رشد و نمو كودكان در سالهاي اول زندگي از اهميت بسيار بالائي برخوردار است. عوامل مختلفي در اختلال رشد كودكان موثرند، يكي از اين عوامل كم خوني‌هاي تغذيه‌اي مي‌باشد.

روش كار: در يك مطالعه مقطعي پرونده پزشكي 180 كودك زير 5 سال كه به علت كم‌خوني ناشي از فقر آهن به درمانگاه بيمارستان نمازي شيراز مراجعه كرده بودند با 100 كودك سالم كه براي انجام معاينات عمومي و واكسيناسيون به اين درمانگاه آورده شده بودند مقايسه شد. اطلاعات گردآوري شده شامل سن، جنس، وضعيت حاملگي و تحصيلات مادر، وزن، قد و فراسنجهاي خون از قبيل هموگلوبين  (Hb)، هماتوكريت (Hct)، آهن سرم (SI) و درصد اشباع ترانسفرين (TS%) بررسي شدند . وضع كودكان با استفاده از طبقه بندي‌هاي وزن براي سن (Wt./age)، قد استاندارد براي سن (Ht./age) و وزن استاندارد براي قد (Wt./Ht.) مورد مطالعه قرار گرفت. در اين بررسي از روش آماري رگرسيون خطي استفاده شد.

نتايج: ميانگين فراسنجهاي خون گروه كم خون به طور معني داري كمتر از كودكان طبيعي بود (P<0.001). بستگي معني داري بين فراسنجهاي خوني با رتبه تولد، بعد خانوار، ميزان تحصيلات مادر و سن زودرس آغاز خوراكياري يافت شد (P< 0.0001). رابطه آماري معني داري بين استانداردهاي قد، وزن و نسبت وزن به قد با كمبود ميزان هموگلوبين و هماتوكريت مشاهده شد (P< 0.01).

نتيجه گيري: توجه به وضعيت تغذيه كودكان زير 5 سال و افزودن مكمل آهن در رشد كودكان از اهميت بالائي برخوردار است.

واژه‌هاي كليدي: كم خوني فقر آهن، رشد، وزن

امتیاز کاربران

نرجس پيشوا* ، حمداله كرمي فر**

* دانشيار گروه كودكان – فوق تخصص نوزادان - دانشگاه علوم پزشكي شيراز – ايران

** دانشيار گروه كودكان – فوق تخصص غدد كودكان- دانشگاه علوم پزشكي شيراز – ايران

  

مقدمه: به نوزاداني كه با وزن كمتر از 2500 گرم متولد مي‌شوند كم وزن گفته‌ مي‌شود. با توجه به اين‌كه اين نوزادان جهت تسريع رشد خود علاوه بر انرژي و پروتئين به مواد ديگري از جمله عناصر معدني ناچيز هم نياز دارند، تاثير عنصر روي بر رشد اين نوزادان مورد مطالعه قرار گرفت.

روش كار: در اين مطالعه آيند‌ه‌نگر 60 نوزاد با وزن كمتر از 2500 گرم (كم وزن) مورد بررسي قرار گرفتند. به 30 نفر به عنوان گروه شاهد پلاسبو داده شد و به رژيم غذايي 30 نوزاد ديگر به ميزان 3 ميلي گرم به ازاي هر كيلوگرم وزن بدن به عنوان مكمل غذايي روي به صورت سولفات روي به مدت 6 ماه افزوده شد. مقايسه رشد دو گروه با روش آماري T distribution test صورت گرفت.

نتايج: مقايسه رشد دو گروه نشان داد كه افزودن روي به رژيم غذايي نوزادان كم وزن به صورت معني داري در افزايش وزن و قد نوزادان موثر است. (P< 0.05)

نتيجه گيري: افزودن روي به رژيم غذايي نوزادان كم وزن در 6 ماه اول زندگي ضروري به نظر مي رسد.

واژه‌هاي كليدي:‌ نوزاد كم وزن، رشد، مكمل روي

 

 مقدمه :

نوزاداني كه با وزن كمتر از 2500 گرم متولد مي‌شوند، كم وزن (Low birth weight) خوانده مي‌شوند. اين نوزادان با عوارض بيشتري در ماههاي اول تولد مواجه مي‌شوند و توجه به رشد آنها بخصوص در شش ماه اول زندگي از اهميت بسيار ويژه‌اي برخورار است (1). افزودن بعضي مكمل‌ها از جمله روي در تغذيه روزانه اين نوزادان موجب افزايش رشد آنها مي‌شود. در اين زمينه تحقيق‌هاي گوناگوني انجام شده است (6و5و2). چون از نظر ميزان مكمل اتفاق نظر كامل وجود ندارد و در منطقه ما نيز اين تحقيق صورت نگرفته، بر آن شديم كه در بيمارستانهاي وابسته به دانشگاه شيراز يك مطالعه آينده‌نگر انجام دهيم. اميد است كه بررسي نتايج اين مطالعه و مقايسه آن با تحقيق‌هاي ديگر راهگشاي برنامه‌ريزي دقيق‌تري براي بهبود رشد اين نوزادان و شيرخواران شود.

 

روش كار: در اين مطالعه آيند‌ه‌نگر 60 نوزاد ترم و سالم با وزن تولد كمتر از 2500 گرم انتخاب شدند و به صورت تصادفي به گروه II , I تقسيم شدند. نوزادان گروه I در شش ماه اول زندگي علاوه بر شير مادر مكمل‌هاي مالتي ويتامين، فوليك اسيد و پلاسبو دريافت كردند و به گروه II علاوه بر مكمل‌هاي فوق 3 ميلي‌گرم روي به ازاء هر كيلوگرم وزن بدن به صورت سولفات روي داده شد. روند رشد اين دو گروه در يك پيگيري 6 ماهه مورد بررسي قرار گرفت. لازم به ذكر است كه هيچكدام از نوزادان فوق دچار عوارضي مثل سپتي سمي، NEC، آسفيكسي، ناهنجاريهاي مادرزادي و مشكلات تنفسي نبودند. قبل از شروع مطالعه از والدين رضايت‌نامه كتبي دريافت شده بود. اين نوزادان در ماه اول به صورت هفتگي و در 5 ماه بعدي به صورت ماهانه ويزيت مي‌شدند و علاوه بر اندازه‌گيري قد و وزن، معاينه كامل نيز در مورد آنها صورت مي‌گرفت.

 نتايج:متوسط وزن تولد گروه شاهد 33/2017 گرم با انحراف معيار 03/332 گرم و گروه مطالعه 66/1983 گرم با انحراف معيار 31/376 گرم بود كه با استفاده از روش آماري T distribution و فرمول Tob اختلاف آماري معني‌دار نداشتند (367/0 Tob=) و 05/0P> .

پس از پايان 6 ماهگي در گروه شاهد متوسط وزن 6119 گرم با انحراف معيار 83/415 گرم و در گروه مطالعه 33/6567 گرم با انحراف معيار 78/329 گرم بود كه در اين حالت 627/4 Tob= محاسبه شد و (05/0 P<) بود.

متوسط وزن زمان تولد در نوزادان دختر دريافت كننده روي 33/1917 گرم با انحراف معيار 86/430 و متوسط وزن تولد نوزادان گروه شاهد 33/1921 گرم با انحراف معيار 34/368 بود كه ميزان Tob برابر 027/0 بدست آمد (05/0 (P >. پس از 6 ماهگي متوسط وزن و انحراف معيار در گروه مطالعه 33/6497 گرم با انحراف معيار 04/304 گرم و در گروه شاهد 6030 گرم با انحراف معيار 47/404 محاسبه شد (577/3 Tob= و 05/0 P<).

در مورد پسران، گروه شاهد متوسط وزن زمان تولد 33/2113 گرم با انحراف معيار 64/257 گرم و گروه دريافت كننــــده روي متــــوسط وزن 2050 گرم با انحراف معيار 97/397 گرم داشتند (88/0 Tob= و 05/0 P>). پس از 6 ماه متوسط وزن شيرخواران گروه شاهد به 6208 گرم و انحراف معيار 92/407 گرم و وزن شيرخواران گروه مطالعه به 33/6657 گرم با انحراف معيار 51/339 رسيد (133/3 Tob= و 05/0 P<).

 بحث:با توجه به مشكلات عديده‌اي كه از نظر اقتصادي، اجتماعي و عاطفي در نوزادان كم‌وزن مشاهده مي‌شود بررسي شيوع و علل و بررسي راههاي پيشگيري و پيگيري و كمك به اين نوزادان در هر جامعه‌اي از اهميت ويژه‌اي برخوردار است. در كشورهاي در حال توسعه ميزان تولد اين نوزادان 30-10 درصد گزارش شده است (5).

توجه به تغذيه صحيح مادران در دوران بارداري مي‌تواند از عوامل مهم پيشگيري از زايمان نوزادان كم‌وزن محسوب شود. در مطالعه‌اي كه در برزيل و آمريكا انجام شده افزودن مكمل روي به رژيم غذايي خانمهاي حامله در كاهش ميزان تولد نوزادان كم وزن دخالت داشته است (3،4). مطالعه مشابهي در فرانسه انجام شده كه در آن افزودن روي به رژيم غذايي خانمهاي باردار در افزايش قد نوزادان آنها موثر بوده است (5). در مطالعه‌اي كه در نپال صورت گرفته افزودن مكمل‌هاي اسيد فوليك و آهن به رژيم غذايي مادر به صورت مستقيم در افزايش وزن هنگام تولد نوزادان تاثير داشته است (6).

نوزادان كم وزن علاوه بر رشد جسمي براي نمو عقلي خود نيز به بعضي مكمل‌ها نيازمند هستند (7). در مطالعه‌اي كه در برزيل انجام شده افزودن مكمل روي در 8 هفته اول زندگي به رژيم غذايي نوزادان ترم كم وزن در نمو مغزي و رفتاري اين نوزادان و شيرخواران تاثير مثبت داشته است (7).

ميزان روي در شير مادر در پنج روز اول پس از تولد 8/3 ميلي گرم در هر ليتر است كه يك ماه پس از زايمان به 2 ميلي گرم در هر ليتر مي‌رسد (2). علي‌رغم اين‌كه جذب روي موجود در شير مادر بيش از جذب آن در شيرگاو و شير خشك مي‌باشد، چون دفع روي از طريق مدفوع نوزادان زياد است، نوزادان نارس و كم وزن به ميزان روي بيشتري نياز دارند (9).

در اين تحقيق تاثير روي بر رشد 60 نوزاد كم وزن مورد بررسي قرار گرفت و نتايج به دست آمده حاكي از اين است كه در هر دو گروه دختر و پسر افزودن مكمل روي به رژيم غذايي نوزادان باعث رشد سريعتر در 6 ماهه اول زندگي شده است به گونه‌اي كه متوسط وزن نوزادان دختر گروه مطالعه 467 گرم بيشتر از گروه شاهد و اين اختلاف وزن در نوزادان پسر 429 گرم محاسبه شد.

در مطالعه‌اي كه در انگلستان انجام شده است كمبود روي درنوزادان و شيرخواران با علائمي مثل توقف رشد، بي‌قراري، بي‌اشتهائي، درماتيت، اسهال، بي‌حالي و نقص در سيستم ايمني همراه بوده است. اين مطالعه مشخص كرد كه افزودن مكمل روي به رژيم غذايي روزانه شيرخواران موجب افزايش رشد خطي فقط در گروه دختران شد (8) در حالي‌كه در مطالعه حاضر تاثير مثبت روي در رشد دختران و پسران به طور واضح مشاهده مي‌شود. البته به دليل اين‌كه رشد سريع و جبراني نوزادان كم وزن در 6 ماهه اول زندگي اتفاق مي‌افتد (10) ما اين مطالعه را ظرف 6 ماه اول زندگي انجام داديم و ادامه اين مطالعه به صورت طولي ظرف ماههاي آينده ضروري به نظر مي‌رسد.

 

 References:

   1.                  Hay Jr WW: Nutritional requirement of low birth weight infants. Acta Paediatr Suppl 402:94-9 1994.

 2.      Zlotkin.S.H- Atkinson.S- Lockitch. G: Trace elements in nutrition for premature infants. Clinics in perinatalogy Mar 22(1):223-40 1995.

 3.      Simmer K, Lort Phillips L, James C. Thompson RP. A double blind trial of zinc supplementation in pregnancy. Eur. J. Clin. Notr. 45(3),39-44, Mar. 1991.

  4.      Edwards CH, Knight EM, Johnson AA, et al: Multiple factors as mediators of the reduced incidence of low birth weight in an urban clinic population. J. Nutr. 9275-9355, Jun 1994

 5.      Hiningev I, Favier M, Arnaud J, et al: Effects of a combined micro nutrient supplementation on maternal biological status and newborn anthrompometric measurements. Eur. J. Clin. Nutr.: 58(1),52-9, Jan 2004.

 6.      Christian P, Khatry SK, Katz J, et al: Effects of alternative maternal micro nutrient supplements on low birth weight infants. Nepal. BMJ. 15;326(7389):51, Mar. 2003.

 7.      Weisglas, KN Koot, HMB Baerts W, Behavior problems in very low birth weight children. Der. Med Child Neurol 35(5),406-16, May 1993

 8.      Ashworth A, Morris SS, Lira PI, et al: Zinc supplementation mental development and behavior in low birth weight term infants in North east Brazil Eur. J. Clin. Nut., 53(13),223-7, Mar 1998.

 9.      Friel JK. Andrews WL: Zinc requirement of premature infants. Nutrition 10(1),63-5,Jan, Feb. 1995.

 10.  Zuckerman BS, Frank DA, Augustcyn M: The first year, In: Nelson Textbook of Pediatrics, Behrman, Kliegman, Jenson. 17th edition Vol. I, Saunders, 31-38,2004.

  

A prospective double blind study on the effect of zinc supplement on the growth of low birth weight neonates in the hospitals affliated to Shiraz University of Medical Sciences

Pishva N*, Karamifar H**

 * Associate Professor of Pediatrics, Neonatologist, Shiraz University of Medical Sciences, Shiraz, Iran

** Associate Professor of Pediatrics, Pediatric Endocrinologist, Shiraz University of Medical Sciences, Shiraz, Iran

 

Abstract :

Background: Low birth weight neonates (LBW) are defined as those born with birth weight of less than 2500 gram. Besides enough calorie, protein and vitamins, these neonates need trace elements for their catch up growths.

Method: In this study 60 LBW newborn infants were studied for the effect of zinc supplement on their growth. Half of the examiners (group I) received 3 mg/kg zinc during the first 6 months of life. The growth curve of two groups were charted and compared with each other by T distribution test. 

Result: There was significant increase in growth chart in the group I (P< 0.05).

Conclusion: Addition of zinc supplement for acceleration of growth in LBW infants is recommended during the first 6 months of life.

Key words: Low birth weight, Zinc supplement, Growth

امتیاز کاربران

 دكتر هوشنگ پورنگ  - دانشگاه علوم پزشكي تهران

 

  ابن سينا در مورد بهداشت و تغذيه نوزادان و كودكان حتي قبل از تولد ديدگاههاي خاصي دارد كه پس از گذشت قرون متمادي و پيشرفت جوامع جهاني از نظر علمي و فني هنوز هم جايگاه خاص خود را داشته و كارائي خويش را حفظ نموده است.

وقتي نوزاد بدنيا آمد قبل از هرچيز بايد ناف او را بفاصله چهار انگشت بريد و بخش بريده را با پشمي پاكيزه كه به نرمي تاب داده شده است تا طفل آزار نبيند و با پارچه اي كه به روغن زيتون اندوده است بر آن نهاد و همچنين توصيه شده است كه مخلوطي به نسبت برابر از زردچوبه ، خون سياوشان ، انزروت  ، زيره ، چوبك ، مركوبيده بر ناف او بپاشند و تن او را با آب نمك رقيق اندوده نموده تا سطح لايه پوست سخت و نيرومند شود آب نمكدار نبايد به بيني و دهان برسد، ترشحات و كثافات بدن با آب نمك دار اندوده نموده سپس با آب ولرم وي را مي شوييم  سوراخ بيني را بايد هميشه با انگشت ناخن گرفته و پاك كرد. مختصر  روغن زيتون در چشم وي چكاند، با انگشت كوچك مقعد او را تحريك نموده تا باز شود .

وقتي كه ناف 4-3  روز بعد افتاد ، محلول روي در الكل به آن بمالند .

ماما بايد هنگام قنداق  نمودن با كمال ملايمت اندامهاي او را با دست مالش دهد و با فشار بسيار خفيف سر انگشتان هر اندامي را كه سزاوار پهن شدن است پهن كند و هر آنچه را كه شايان باريكي است باريك كند و اين كار بايد بارها تكرار شود ،چشم هاي نوزاد را بايد همواره با چيز نرم حرير مانندي ماليد آبدانش را با دست مالش داد تا ادرار از آن خارج شود . سر نوزاد را بپوشاند يا كلاهي بگذارد. محل سر نوزاد در بستر بايد بلندتر از ساير قسمتها باشد . گردن، پهلو ، پشت نوزاد نبايد بسبب ناهمواري بستر كج شود. محل خواب نوزاد بايد خانه اي باشد با هواي معتدل، نه گرم و نه سرد و در سايه باشد و نور قوي بر او نتابد . نوزاد را در تابستان با آب معتدل و در زمستان با آب گرم بايد شست و شو داد و بعد از اين كار او را با پارچه نرم خشك كرده و مالش داد . او را ابتدا  بر شكم و بعد به پشت خوابانيد .

تغذيه كودك :شير مادر براي نوزاد از هر شير ديگري بهتر است زيرا بيشتر از هر غذاي ديگر به گوهر غذايي نوزاد كه در زندگي جنيني به او مي رسد شباهت دارد منظور خون حيض مادر است كه  بعداً بصورت شير مادر در آمده است و نوزاد بيشتر با آن مانوس است و آن را  با اشتهاي بيشتر ميخورد و حتي به تجربه ثابت شده است كه در دهان گرفتن نوك پستان مادر در رفع آزار شيرخوار بسيار سودمند است و بايد روزي دو يا سه بار به نوزاد شير داد و نبايد از اول به او شير زياد دهند بهتر آن است كه در نخستين مرحله تا موقعي كه مادر اعتدال مزاج خود را بازيابد شير يك زن ديگر بجز مادر نوزاد به او برسد بسيار بجاست كه قبل از شير دادن به بچه دهان او را با عسل اندود و بعدا به او شير داد . اگر بخواهند در اول روز به بچه شير بدهند پستان را بايد دو يا سه بار بدوشند و آنگاه در دهان نوزاد بگذارند . براي آزمايش شير قطره اي از آن را روي ناخن مي ريزند اگر جاري شد رقيق است اگر حركت نكرد غليظ است . شير مطلوب نه زياد رقيق و نه زياد غليظ است. جهت اعتدال مزاج و پرورش صحيح و سالم نوزاد علاوه بر شير مراعات دو نكته بسيار مهم ديگر نيز ضروري است يكي جنباندن نوزاد به آهستگي و ملايمت و ديگري موسيقي و آوازي است كه عادتا براي خوابانيدن نوزاد ميخوانند .جنباندن باعث رشد بدن و موسيقي باعث رشد مغزي و رواني وي مي شود. در مواقعي كه مادر به علت مسائل بهداشتي يا ناتواني در شير دادن نتواند به نوزاد شير دهد يا وقتي كه نوزاد با خوردن شير مادر رشد ننمايد يا لاغرتر شود چه كسي بايد به نوزاد شير دهد؟ در چنين شرايطي بايد از دايه استفاده نمود در هنگام گزينش زن شيرده به جاي مادر بايد به اين نكات توجه داشت :سن ،هيات و شكل ، ريخت ،هيات پستان ،كيفيت شير ، مدت زماني كه اين شيردهنده زائيده است و جنس نوزاد وي . اگر دايه واجد شرايط مذكور باشد ، نوع غذاي وي بايد از گندم ،گوشت بره و بزغاله ،گوشت ماهي باشد . كاهو براي وي بسيار مطلوب مي باشد و بادام و فندق هم بد نيستند دايه بايد از ترتيزك ريحان كوهي ،خردل و نعناع استفاده ننمايد . اگر شير غليظ باشد بايد از اسكنجبين  مخلوط با ادويه كه با لطيف كننده هاي خوشبو مثل پونه ،مرزه كوهي و غيره استفاده نمايد ترنج و مركبات استفاده كند. اگر شير رقيق باشد استراحت نمايد و چيزهايي بخورد كه خونش را غليظ نمايد و براي اينكار از شيره تند انگور ( دوشاب انگور ) بخورد و زياد بخوابد  .اگر شير وي كم است بايد تعيين كرد كه داراي سوء مزاج عمومي است يا سوء مزاج فقط در پستان است. اگر  علت از كم خوراكي باشد شيردهنده بايد سوپ جو و سبوس و بنشن  بخورد . گفته اند كه خوردن پستان گوسفند و بز براي افزايش شير مفيد است.

اگر مقدار شير زياد باشد و در پستان جمع  و متوقف گردد و غليظ و تباه و سرانجام موجب آزار شود مي توان آن را به چند طريق معالجه نمود : 1. غذاي زن شيرده بايد كم شود يا موادي به وي داد كه اشتهايش كم شود . 2.سينه و تن را با سركه و زيره اندود با سركه و گل آزاد را بعنوان ضماد استفاده نمود. 3. عدس را در سركه پخت و ضماد سينه و بدن كرد و آب شور نوشاند.

از شير گرفتن بچه:وقتي بچه را از شير بازداشتند غذايش بايد با شوربا (سوپ) و گوشتهاي سبك شروع شود . از شير بازداشتن بچه بايد بطور تدريجي و نه آني صورت گيرد . بايد بچه را با قرصهايي كه از نان نيشكر ساخته شده است مشغول كرد تا پستان را فراموش كند . اگر طفل در طلب پستان پافشاري كرد و بر سر شير بناي لج كردن گذاشت و به گريه افتاد چاره آن است كه درهمي از مر و درهمي از پونه كوبيد  و بهم آميخت و پستان را بدان اندوخت.

بطور كلي ميگوييم: رطوبت براي بدن بچه براي اين كه با مزاجش هم آهنگ باشد لازم است بچه براي تغذيه و براي نشو و نما  به رطوبت و در رشد و نموش به ورزش در حد اعتدال نيازمند است گويي اين دستور طبيعت است و طبيعت آن را واجب شمرده است