بررسي فراواني كمبود روي در كودكان پيش دبستاني شهر يزد
دكتر مطهره گلستان ،دكتر صديقه اخوان كرباسي ،دكتر مهدخت صدر بافقي( عضو هيأت علمي دانشگاه علوم پزشكي شهيد صدوقي يزد)دكتر سيد عبدالحميد موسوي ، دكتر غضنفر ملكي ( پزشك عمومي )
مقدمه و اهداف : روي در سلامت انسان اهميت بسزايي دارد . كمبود روي از مشكلات جوامع مختلف بوده و بخصوص در كشور هاي درحال توسعه شايع مي باشد . كمبود روي باعث اختلالات رشد،اسهال پايدار ، آكرودرماتيت ، تاخير بلوغ جنسي و بهبود زخم ،نقش در حس چشايي و بويايي ،اختلالات رفتاري ، آتروفي تيموس ، اختلالات ايمني اختلال در متابوليسم ليپيد ها ، كربو هيدارتها ، اسيد هاي نوكلئيك ، پروتئينها ، هورمونها ي تيروئيد ، آندروژن ها و كليه هورمونهاي رشد مي شود. در سال 1961 كمبود روي و عوارض ناشي از آن براي اولين بار در روستاهاي جنوب ايران ( استان فارس ) بوسيله parasad گزارش گرديد.
كمبود روي را مي توان با اندازه گيري روي پلاسما يا سرم جا افتاده گسترده ترين آزمايش بكار رفته مي باشد ، اما كاهش روي سرم الزاماً كمبود آن را منعكس نمي سازد چون روي با آلبومين باند مي شود و تغييرات آلبومين ميزان سرمي آن را تحت تأثير قرار مي دهد . بعلاوه اعمال اصلي روي در داخل سلول انجام مي شود بنابراين روي سرم و پلاسما ممكن است نشان دهنده روي بدن نباشد .
آزمايش روي مو و روي پلاسما در تشخيص گروه هاي در معرض كمبود خفيف روي مفيد است . اندازه گيري روي لكوسيت ها معتبر ترين پارامتر جهت ارزيابي وضعيت روي بدن مي باشد اما به راحتي و بطور گسترده قابل انجام نمي باشد .
تست چشايي روي (Zinc Taste test ) نيز يكي از روشهاي بررسي وضعيت روي مي باشد كه بر پايه بيوشيميايي بنا شده است .
هدف : بررسي كمبود روي بوسيله تست چشايي روي
روش بررسي : يكي از راه هاي بررسي كمبود روي ، بررسي تست چشايي روي(Zinc Taste test ) با استفاده از محلول سولفات روي 1/0 درصد مي باشد .براي بررسي كمبود روي در كودكان پيش دبستاني يزد از اين تست استفاده شد و نتايج آن با وزن و قد و خصوصيات دموگرافيك در اين كودكان مورد بررسي قرار گرفت .
بدين منظور 400 نفر از كودكان پيش دبستاني به روش نمونه گيري چند مرحله اي انتخاب شدند . دراين بررسي خوب بودن مزه محلول سولفات روي 1/0 درصد بعنوان تست چشايي مختل ( كبود روي ) و بدمزه بودن آن بعنوان طبيعي بودن سطح روي درنظر گرفته شد .
نتايج : بر اساس تست چشايي روي 9/73 درصد كودكان مورد بررسي كمبود روي داشتند كه 6/77 درصد دختران و 7/69 درصد پسران را شامل مي شد و در كودكاني كه از نظر وزن و قد زير صدك پنجم بودند كمبود روي شيوع بيشتري داشت .
بحث و نتيجه گيري : كمبود روي با بررسي تست چشايي روي در كودكان پيش دبستاني حدود 70% بود ، در بررسي انجام شده بوسيله آقاي دكتر كيمياگر و همكاران در نوجوانان تهراني كمبود روي براساس شاخص پلاسما و اريتروسيت به ترتيب 65و 49 درصد بوده است . با توجه به شيوع كمبود روي با روش تست چشايي به نظر مي رسد بررسي هاي بيشتري با روش هاي دقيق تر مانند اندازه گيري رو ي گلبول سفيد لازم باشد .