بررسي شيوع ميگرن در كودكان 13-5 سال مراجعه كننده با سردرد به درمانگاه اطفال بيمارستان شريعتي در نيمه اول سال 83

دكتر شهناز سمسارزاده-متخصص كودكان عضو هيئت علمي دانشكده پزشكي دانشگاه آزاد ± واحد نجف آباد

دكتر امير حسين زاده ± نورولوژيست عضو هيئت علمي دانشكده پزشكي دانشگاه آزاد ± واحد نجف آباد دكتر بهاره فتحي

مقدمه:سردرد از شكايت هاي شايع دوره كودكي است كه به تنهايي مي تواند مشكلات بيشماري براي كودك از جمله افت تحصيلي، عدم حضور در مدرسه و كاهش فعاليت هاي اجتماعي را به وجود آورد و اكثر والدين به خاطر ترس از وجود يك بيماري جدي به پزشكان مراجعه مي نمايند. طبق آمارهاي مربوط به آمريكا علت مراجعه 16% كودكان (20% دختران و 13% پسران) به كلينيگ هاي اطفال را سردرد تشكيل مي دهد.ميگرن، عامل 75% سردرد در كودكاني است كه به نورولوژيست ارجاع داده مي شود. بيشترين سن شروع ميگرن 10-6 سالگي است. پاتوژنز و ايتولوژي ميگرن شامل موارد زير است:1 - نقش ژنتيك در ميگرن 2 - تئوري عروقي ميگرن 3 - تئوري نوروني ميگرن 4- سيستم تري ژمينوو اسكولار 5 ± 5- هيدروكسي تريپتامين در ميگرن 6 - دوپامين در ميگرن 7 - سيستم عصبي سمپاتيك سردرد در 60% ميگرنها يك طرفه بوده و در بچه ها 48 ± 2 ساعت طول مي كشد. تهوع در 90-80% وجود دارد. انواع ميگرن عبارتند از:كلاسيك= با اورا، ميگرن معمولي بدون اورا، ميگرن همراه با عوارض نورولوژيك، و اريانتهاي ميگرن.تشخيص بر اساس كلينیك بيمار است. معاينه فيزيكي نرمال مي باشد. بروز هر گونه اختلال در معاينات بيانگر علل ديگر سردرد است. در صورت وجود يافته هاي غيرطبيعي اقدامات پاراكلينيك لازم مي باشد. ابتلا يكي از والدين يا اقوام نزديك به ميگرن تاييد كننده تشخيص است و در صورت عدم ابتلاي پدر يا مادر تشخيص مشكوك است. البته كرايترياي تشخيص HIS حائز اهميت است.

روش مطالعه:اين مطالعه به صورت sectional Cross و توصيفي انجام شده است. جهت انتخاب نمونه ها، كودكان 13 - 5 سالي كه در نيمه نخست سال 1383 به درمانگاه اطفال بيمارستان شريعتي مراجعه كردند و از سر درد شاكي بودند، تحت بررسي قرار گرفتند. در اين فاصله زماني 107 كودك به علت سردرد به درمانگاه اطفال مراجعه و 17 نفر از آنها به علت عدم همكاري و پيگيري هاي لازم از مطالعه حذف شدند و به اين ترتيب مطالعه روي 90 كودك انجام شد.

بحث:بر طبق آماري كه در طي اين مطالعه حاصل شد، از 90 كودك مبتلا به سردرد، 42 نفر دچار به ميگرن بودند كه شيوع آن در حدود 7/46% بود. در حالي كه طبق آمار آقاي ريچارد و همكارانش در سال 2000، شيوع ميگرن 75% بوده است. علت اين اختلاف مي تواند شرح حال نادرست بعضي از والدين به علت بي توجهي و عدم دقت به فرزندانشان باشد. از نظر شيوع جنسي، در اين مطالعه ميگرن در دختران با ميزان 9/61% شايع تر بود. احتمالا اين شيوع بالا به دليل كاهش استروژن در طي دوره هاي قاعدگي است. ميگرن در گروه سني 11-9 سال نيز شايع تر از سنين ديگر بود. در 71% كودكان سابقه فاميلي ميگرن مثبت بود. طي تحقيقات انجام شده در بيش از 50% موارد تاريخچه فاميلي ميگرن مثبت است شيوع بالاي سابقه فاميلي ميگرن مي تواند نمايانگر ارتباط عوامل ژنتيكي با اين بيماري باشد. از بين علائم همراه سردرد در كودكان مبتلا به ميگرن شايع ترين علائم عبارتند از: تهوع 57% استفراغ 6/47%، اختلالات خلقي 3/33% (6) در اين مطالعه، از نظر شيوع سن اوليه حمله ميگرن، 4/52% در گروه سني 8-7 سال 4/33% در گروه سني 6-5 سال و 2/14% در گروه سني 10-9 سال قرار گرفتند. طي مطالعات قبلي، از نظر شيوع سن اوليه حمله ميگرن، 57% در گروه سني 10-6 سالگي و 3/24% در گروه سني قبل از 6 سالگي قرار داشتند.

نتايج:اين مطالعه بر روي 90 كودك 13-5 سال مبتلا به سردرد مراجعه كننده به درمانگاه اطفال بيمارستان شريعتي در نيمه نخست سال 83 صورت گرفته است. از 90 كودك مبتلا به سردرد، 42 نفر (7/46%) ميگرن، 18 نفر (20%) سردرد تنشي، 13 نفر (4/14%) سينوزيت، 4 نفر (4/4%) اپي لپسي، 4 نفر (4/4%) هيپرتانسيون، 3 نفر (3/3%) منژيت، 2 نفر (2/2%) ميگرن + سينوزيت، 2 نفر (2/2%) تومور مغز، 2 نفر (2/2%) نامشخص بودند.ميانگين سني در كودكان مراجعه كننده با سردرد 1/2 + 45/9 سال بود. در اين مطالعه 3/63% دختر و 7/36% پسر بودند.ميانگين سني اولين حمله سردرد 8/1 + سال بوده است.