بررسي اثرات سمي عوامل شيميايي بر تكامل عصبي كودكان

كلثوم دلدار ( کارشناس ارشد پرستاری ، گرایش اطفال )

محمود اصغری ( کارشناس ارشد پرستاری ، گرایش داخلی – جراحی)

مقدمه: از هرشش کودک، يک کودک دچار ناتواني تکاملي است. اختلالات عصبي تکاملي مثل اوتيسم، اختلال كمبود توجه، عقب ماندگي ذهني و فلج مغزي مشکلاتي شايع و گران بوده و مي توانند باعث ايجاد ناتواني در سراسر عمر شوند. علل آنها معمولا ناشناخته هستند. البته چند ماده شيميايي صنعتي (مثل سرب، جيوه، P.C.B ، آرسنيک و تولوئن) به عنوان علل احتمالي اختلالات عصبي- تکاملي و بدي عملکرد تحت باليني مغز شناخته شده اند. اين احتمال که بين مواد شيميايي و تغييرات عصبي- رفتاري رايج و معمول ارتباطي وجود دارد، اولين بار زماني ارائه شد که محققين ثابت نمودند که سرب در ميزانهاي مختلف مواجهه براي مغز در حال تکامل سمي است. اين گزارش با ساير نتايجي که خاطر نشان مي کردند بسياري از آلاينده هاي محيطي براي تکامل اوليه مغز سمي مي باشند، تطابق داشت. يک کميته متخصص از هيات تحقيقات ملي امريکا اعلام کرد که 3% ناتواني هاي تکاملي، نتيجه مستقيم مواجهه محيطي با چنين موادي هستند و حدود 25% ديگر حاصل تعامل بين فاکتورهاي محيطي و حساسيت ژنتيکي مشخص ميباشند.

مواجهه با چنين مواد شميايي در طي تکامل اوليه جنين مي تواند باعث بروز آسيب مغزي در دوزهاي بسيار پائين تر از آنچه بر مغز بالغين تاثير مي گذارد، شود. از نظر تئوري، همه گيري جهاني مسموميت عصبي- تکاملي ايجاد شده توسط مواد شيميايي قابل پيشگيري است. يک پيش نياز مهم براي به کارگيري روشهاي پيشگيري، بازشناسي توانايي ماده شيميايي در آسيب رساندن به مغز در حال تکامل است. دانستن اين نکته که يک ماده شيميايي مي تواند باعث سميت عصبي گردد، باعث انجام تلاشهايي براي محدود کردن استفاده از آنها و همچنين کنترل ميزان مواجهه با آنها مي گردد.

در ادامه، به بررسي اثرات فلزات سنگيني مثل سرب و جيوه، حلالهايي همانند اتانول، آفت کش ها و بعضي مواد ديگر از جمله منگنز، فلورايد و پرکلرات و داروهايي همچون فني توئين و متامفتامين ها بر روي تکامل مغز کودکان پرداخته شده است.

واژه هاي کليدي: سميت عصبي تکاملي، مواد شيميايي، کودکان