مذاکره بجای مشاجره در خانواده

*عزت عراقی، کارشناس هوشبهری و مربی دانشکده پرستاری- مامایی مشهد

** فتحعلی عظیمی، کارشناس ارشد مدیریت و مربی دانشکده پرستاری- مامایی

مقدمه: همه والدین کودکشان را دوست دارند؛ به خصوص کودکان فرمانبردار و مطیع را اما آنچه باعث رفتارهای دفاعی والدین می شود احساس فشاری است که توسط کودک به آنها وارد می شود. وقتی بچه ها به طور دائم بحث می کنند و حتی به اقتدار و مقام والدین احترام نمی گذارند و به حق تصمیم گیری آنها اهمیتی نمی دهند، والدین آزرده و عصبانی می شوند.

مذاکره نه مشاجره:کل مسائلی را که توسط والدین و کودکان مورد مجادله قرار می گیرد، می توان به دو بخش عمده تقسیم کرد:

1- معیارها یا مقررات هر خانواده 2- فراپیغام

فرا پیغام رابطه بین گوینده و شنونده را بررسی می کند . اگر فرا پیغام خویشایند نباشد اثری مخرب بر مخاطب و تاثیری ناخوشایند بر گوینده دارد و رابطه را تیره و سنگین می کند . توضیح و تبیین زیاد از حد توسط والدین نیز اغلب سبب شکایت آنها می شود . والدین باید دو نکته را مورد توجه قرار دهند، یکی سن کودک و قابلیت فهم و پذیرش او و دیگری شرایط و خلق و خوی کودک، کودکان مثل خود ما گاهی حوصله یا آمادگی شنیدن را ندارند. اگر در چنین شرایطی فرزندانتان را مجبور به شنیدین توضیخات خود کنید، عملا او رابه مشاجره و جنگ و جدل فراخوانده اید. در ضمن فرزندان باید بدانند که برای انجام بسیاری کارها، نیاز به کسب اجازه از والدین خود دارند و این یک قاعده است، یک امر بدیهی و ضروری زمانی که آنها این اصل را پذیرفتند می توان بر سر چرایی اش با آنان وارد مذاکره شد. توجه کنید مذاکره نه مشاجره. گاهی لازم است که کودکمان را اگر در انجام عملی تردید داریم یا دو دل هستیم تا جایی که لازم است آنان را همراهی کنیم. وقتی ما مقابله به مثل نمی کنیم و نسنجیده احساسات فرزندمان را سرکوب نمی کنیم، مجادله و کشمکش هم بوجود نمی آید گروهی از والدین تصور می کنند اگر بلافاصله مخالفتشان را ابراز نکنند و با کودک به مجادله نپردازند توسط کودک نادیده انگاشته می شوند.در چنین مواردی کودک یا نوجوان با احساص خطرناکی مواجه می شود و در نتیجه کودکانی مستعد گناه و شرمساری می پروانیم یا کودکانی تنها و عاصی در هر دو صورت این کودکان، بزرگانی موفق نخواهند بود و تصورشان از خود و خودباوری و عزت نفس دچار اختلال است.

مقابله با خشم:کودکان هنوز نیاموخته اند که عواطف و هیجانات خود را به نحوی مناسب کنترل کنند . بنابراین این ما هستیم که به عنوان اصلی ترین الگوهای در دسترس کودک باید به آنها بیاموزیم که چگونه عواطف یا تمایلات مثل خشم را کنترل کنند، چرا که خشم باعث بروز عکس العمل های بدون تفکر می شود اینها واقعیات ناخوشایندی اند که می توان تنها با گوش دادن به شیوه موثر و عمیق و با حفظ خونسردی از بروز آنها جلوگیری کرد.پیش بینی نیز یکی از راههای مقابله با خشم و داشتن عکس العمل مناسب است . حتی در روابط بزرگتر ها با هم نیز پیش بینی کمک کننده است. گاهی می توان با کمی شوخی از شدت خشم طرف مقابل یا وخامت اوضاع کاست . شاید این نکته ظریفی است که به کار بستن آن، نیاز به کمی ذوق و قریحه یا خلاقیت دارد. توجه داشته باشید که ما هرگز نمی توانیم حق مجادله را از کودکان خود بگیریم. ایجاد فرصت برای خود مطرح سازی توسط کوکان و نوجوانان، باعث تقویت استقلال، خود محوری و تشکیل هویت در آنان می شود. در ضمن گوش دادن به شیوه مؤثر و عمیق نیز باعث می شود تا والدین پی به نقطه ضعف های خودببرند زیرا گاهی مشکلات پیش آمده، صرفا برخاسته از عملکرد خود ما یا سوء تعبیر ما از قضایاست.

واژه های کلیدی: مذاکره، مشاجره، خانواده