عوارض زودرس لوله گذاري داخل ناي از راه حنجره در نوزادان بستري در بخش مراقبت ويژه نوزادان مركز طبي كودكان

دكتر سيده فاطمه خاتمي

دانشيار، عضو هيئت علمي دانشگاه علوم پزشكي تهران

لوله گذاري داخل ناي در نوزادان يكي از مهارت هاي مهم پزشكان كودكان است كه به نظر مي رسد به سختي اين مهارت به دست مي آيد و با تمرين و كسب تجربه بهبود مي يابد. در برنامه اموزش احياء در نوزادان توصيه مي شود كه اين عمل در مدت زمان 20 ثانيه انجام شود ولي مطالعات نشان مي دهد كه انجام لوله گذاري داخل ناي توسط افراد كم تجربه، در بيشتر موارد با عدم موفقيت روبه رو است و اغلب در طي مدت زمان 2-30 ثانيه و بدون عارضه صورت مي گيرد. دليل اين مطالعه، عدم حضور پرسنل مجرب در تمام اوقات براي لوله گذاري سريع داخل ناي در نوزادان در هنگام احيا و فقدان اطلاعات كافي و مستند در مورد ساير علل احتمالي موثر در بروز عوارض ناشي از لوله گذاري داخل ناي بود. عوارض در چهار مرحله، هنگام لوله گذاري، زمان داشتن لوله، هنگام خروج لوله و پس از خروج لوله، بررسي شد. در طي يك سال تعداد 233 نوزاد در بخش مراقبت ويژه نوزادان در مركز طبي كودكان، وابسته به دانشگاه علوم پزشكي تهران پذيرفته شدند. 60 نوزاد (25%) نياز به لوله گذاري داخل ناي داشتند و 131 بار اقدام به گذاشتن لوله شد، كه در 114 مورد (87%) با موفقيت و در 17 مورد (13%) با عدم موفقيت همراه بود. افراد لوله گذار شامل دستيار تخصصي كودكان، تكنسين بيهوشي و فوق تخصص نوزادان بودند. راه لوله گذاري انتخابي از طريق دهان يا بيني بود و جنس لوله در تمام بیماران ، پلی وینیل کلراید بود. موفقیت لوله گذاری بر مبنای محدودیت زمان 20 ثانیه برای انجام کار و تایید آن بر اساس يافته هاي باليني و پس از آن با انجام راديوگرافي قفسه سينه ارزيابي شد. عوارض در طي يك هفته پس از خروج لوله ثبت گرديد. در 61% موارد يك عارضه وجود داشت. شايع ترين عارضه آسيب حنجره (24%) بود. شايع ترين زمان بروز عارضه، در طي زمان حضور لوله در داخل ناي (60%) و در آمدن اتفاقي آن (12%) بود. زمان لازم براي انجام كار توسط دستياران آموزشي دو برابر افراد مجرب بود. مصرف داروهاي آرام بخش قبل از انجام كار، در كاهش عوارض موثر بود. در اين مطالعه سن حاملگي، وزن هنگام تولد، جنس و سن زماني نوزاد، طول مدت حضور لوله و دفعات تعوض لوله در بروز عوارض زودرس ناشي از لوله گذاري داخل ناي در نوزادان، موثر نبود.

لوله گذاري داخل ناي در نوزادان از مهارت هاي مهم پزشكي محسوب مي شود كه به تيم ماهر و داراي تجهيزات مناسب نياز دارد. انجام تمرين بر روي نوزادان مرده امر قابل قبولي نيست. از يك سو ميزان آموزش پزشكان در اين مورد، در سطح جهاني كاهش يافته است و از سوي ديگر ميزان توصيه براي استفاده از لوله گذاري داخل ناي در نوزادان با انجام اقدامات غيرتهاجمي كاهش يافته است كه خود موجب كاهش بيشتر اين مهارت گرديده است، لذا آموزش بيشتر با استفاده از مانكن هاي مناسب و منطبق بر آناتومي نوزادان نارس و رسيده و نيز مراقبتهاي كافي پرستاري در مراحل مختلف كار، توصيه مي شود.