بررسی تاثیر برنامه مراقبتی طراحی شده بر پیشگیری از پنومونی شیرخواران در مرکز طبی کودکان شهر تهران

منیر رمضانی ، کارشناسی ارشد، گروه پرستاری کودکان، دانشگاه علوم پزشکی مشهد

دکتر فضل ا... احمدی، دانشیار، گروه آموزش پرستاری، دانشگاه تربیت مدرس

سیما کرمانشاهی، مربی، گروه آموزش پرستاری، دانشگاه تربیت مدرس

چکیده پژوهش

مقدمه و اهداف: پنومونی شایعترین بیماری مرگبار دوران کودکی است. از آنجائیکه اکثر فاکتورهای مستعد کننده ابتلاء شیرخواران به پنومونی ریشه در مراقبتهای نادرست از کودک در خانواده دارند، بنابراین نقش مادر در پیشگیری، تشخیص علائم و مراقبت از کودک مبتلا به پنومونی انکارناپذیر است.

مواد و روشها: این مطالعه یک پژوهش نیمه تجربی است. بدین منظور 66 شیرخوار 12-1 ماهه مبتلا به پنومونی بستری در بیمارستان مرکز طبی کودکان و مادران آنها با توجه به مشخصات مورد نظر برای واحدهای پژوهش و روش نمونه گیری در دسترس انتخاب و با روش تخصیص تصادفی در دو گروه آزمون و شاهد مورد مطالعه قرار گرفتند. ابزار جمع آوری اطلاعات شامل پرسشنامه، چک لیست ثبت وضعیت بالینی شیرخوار، چک لیست مصاحبه ای – مشاهده ای عملکرد مادر در مراقبت و در پیشگری از ابتلاء شیرخوار به پنومونی، ترمومتر، فشار سنج و ترازوی توزین وزن می باشد. انجام مداخله در گروه آزمون بصورت اجرای نظری و عملی برنامه مراقبتی طراحی شده و در محیط منزل و با توجه به عملکرد مادر و نقاط ضعف و نیازهای او انجام شد و گروه شاهد نیز از روند جاری مراقبت برخوردار بودند. وضعیت بالینی شیرخوار مبتلا و عملکرد مراقبتی مادران طی اندازه گیریهای مکرر در مراحل قبل و بعد از انجام مداخله مورد اندازه گیری نرم افزار SPSS9 مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند.

یافته ها: با آزمون تی مستقل و آزمون آنالیز واریانس در اندازه گیریهای مکرر، عملکرد مادران در مراقبت و در پیشگیری از ابتلاء شیرخواران به پنومونی در مرحله بعد از انجام مداخله و در بین گروه آزمون و شاهد از لحاظ آماری احتلاف معنی داری را نشان می دهد (P<0/001) ، همچنین آزمون آنالیز واریانس در اندازه گیریهای مکرر، وضعیت بالینی شیرخواران (سرفه ، دفع خلط، کاهش اشتها الگو و سرعت تنفس ، تب،تعداد ضربان نبض، دمای بدن و وزن) در مرحله بعد از انجام مداخله و در بین گروه آزمون و شاهد از لحاظ آماری اختلاف معنی داری را نشان می دهد(P<0/001)، همچنین آزمون تی مستقل نشان داد که بکار گیری این برنامه توسط مادران توانست مدت ابتلا شیرخواران به پنومونی را در گروه آزمون کاهش دهد (P=0/000)، آزمون آماری کای اکوئر نشان داد که بین شیرخواران گروه های آزمون و شاهد، اختلاف معنی دار آماری از نظر دفعات ابتلا به پنومونی دیده نشد(P=0/163)، البته اختلاف معنی داری از نظر بالینی بین دو گروه بدست آمد و به اعتقاد محققین در صورت افزایش طول مدت پیگیری امکان مشاهده اختلاف معنی داری آماری نیز وجود دارد.

نتیجه گیری: با توجه به نتایج حاصل از این مطالعه می توان گفت که بکارگیری برنامه مراقبتی طراحی شده بر پیشگیری از ابتلاء شیرخواران به پنومونی در نمونه های موردنظر تاثیر بسزایی دارد و آموش در محیط منزل، یکی از روشهای مناسب جهت ارتقاء عملکردهای مراقبتی مادران است. نتایج بدست آمده از این مطالعه بیانگر این مطالب است که طراحی و اجرای برنامه هایی که میتواند نیازهای واقعی فراگیر را بررسی نموده و آنگاه بر مبنای آن نیازها و با توجه به شرایط اقتصادی و اجتماعی خانواده ها به سوی اصلاح عملکرد گام بردار میتواند سودمند واقع گردد.

کلمات کلیدی: برنامه مراقبتی طراحی شده- پیشگیری -پنومونی-شیرخوار