نرجس پيشوا* ، حمداله كرمي فر**

* دانشيار گروه كودكان – فوق تخصص نوزادان - دانشگاه علوم پزشكي شيراز – ايران

** دانشيار گروه كودكان – فوق تخصص غدد كودكان- دانشگاه علوم پزشكي شيراز – ايران

  

مقدمه: به نوزاداني كه با وزن كمتر از 2500 گرم متولد مي‌شوند كم وزن گفته‌ مي‌شود. با توجه به اين‌كه اين نوزادان جهت تسريع رشد خود علاوه بر انرژي و پروتئين به مواد ديگري از جمله عناصر معدني ناچيز هم نياز دارند، تاثير عنصر روي بر رشد اين نوزادان مورد مطالعه قرار گرفت.

روش كار: در اين مطالعه آيند‌ه‌نگر 60 نوزاد با وزن كمتر از 2500 گرم (كم وزن) مورد بررسي قرار گرفتند. به 30 نفر به عنوان گروه شاهد پلاسبو داده شد و به رژيم غذايي 30 نوزاد ديگر به ميزان 3 ميلي گرم به ازاي هر كيلوگرم وزن بدن به عنوان مكمل غذايي روي به صورت سولفات روي به مدت 6 ماه افزوده شد. مقايسه رشد دو گروه با روش آماري T distribution test صورت گرفت.

نتايج: مقايسه رشد دو گروه نشان داد كه افزودن روي به رژيم غذايي نوزادان كم وزن به صورت معني داري در افزايش وزن و قد نوزادان موثر است. (P< 0.05)

نتيجه گيري: افزودن روي به رژيم غذايي نوزادان كم وزن در 6 ماه اول زندگي ضروري به نظر مي رسد.

واژه‌هاي كليدي:‌ نوزاد كم وزن، رشد، مكمل روي

 

 مقدمه :

نوزاداني كه با وزن كمتر از 2500 گرم متولد مي‌شوند، كم وزن (Low birth weight) خوانده مي‌شوند. اين نوزادان با عوارض بيشتري در ماههاي اول تولد مواجه مي‌شوند و توجه به رشد آنها بخصوص در شش ماه اول زندگي از اهميت بسيار ويژه‌اي برخورار است (1). افزودن بعضي مكمل‌ها از جمله روي در تغذيه روزانه اين نوزادان موجب افزايش رشد آنها مي‌شود. در اين زمينه تحقيق‌هاي گوناگوني انجام شده است (6و5و2). چون از نظر ميزان مكمل اتفاق نظر كامل وجود ندارد و در منطقه ما نيز اين تحقيق صورت نگرفته، بر آن شديم كه در بيمارستانهاي وابسته به دانشگاه شيراز يك مطالعه آينده‌نگر انجام دهيم. اميد است كه بررسي نتايج اين مطالعه و مقايسه آن با تحقيق‌هاي ديگر راهگشاي برنامه‌ريزي دقيق‌تري براي بهبود رشد اين نوزادان و شيرخواران شود.

 

روش كار: در اين مطالعه آيند‌ه‌نگر 60 نوزاد ترم و سالم با وزن تولد كمتر از 2500 گرم انتخاب شدند و به صورت تصادفي به گروه II , I تقسيم شدند. نوزادان گروه I در شش ماه اول زندگي علاوه بر شير مادر مكمل‌هاي مالتي ويتامين، فوليك اسيد و پلاسبو دريافت كردند و به گروه II علاوه بر مكمل‌هاي فوق 3 ميلي‌گرم روي به ازاء هر كيلوگرم وزن بدن به صورت سولفات روي داده شد. روند رشد اين دو گروه در يك پيگيري 6 ماهه مورد بررسي قرار گرفت. لازم به ذكر است كه هيچكدام از نوزادان فوق دچار عوارضي مثل سپتي سمي، NEC، آسفيكسي، ناهنجاريهاي مادرزادي و مشكلات تنفسي نبودند. قبل از شروع مطالعه از والدين رضايت‌نامه كتبي دريافت شده بود. اين نوزادان در ماه اول به صورت هفتگي و در 5 ماه بعدي به صورت ماهانه ويزيت مي‌شدند و علاوه بر اندازه‌گيري قد و وزن، معاينه كامل نيز در مورد آنها صورت مي‌گرفت.

 نتايج:متوسط وزن تولد گروه شاهد 33/2017 گرم با انحراف معيار 03/332 گرم و گروه مطالعه 66/1983 گرم با انحراف معيار 31/376 گرم بود كه با استفاده از روش آماري T distribution و فرمول Tob اختلاف آماري معني‌دار نداشتند (367/0 Tob=) و 05/0P> .

پس از پايان 6 ماهگي در گروه شاهد متوسط وزن 6119 گرم با انحراف معيار 83/415 گرم و در گروه مطالعه 33/6567 گرم با انحراف معيار 78/329 گرم بود كه در اين حالت 627/4 Tob= محاسبه شد و (05/0 P<) بود.

متوسط وزن زمان تولد در نوزادان دختر دريافت كننده روي 33/1917 گرم با انحراف معيار 86/430 و متوسط وزن تولد نوزادان گروه شاهد 33/1921 گرم با انحراف معيار 34/368 بود كه ميزان Tob برابر 027/0 بدست آمد (05/0 (P >. پس از 6 ماهگي متوسط وزن و انحراف معيار در گروه مطالعه 33/6497 گرم با انحراف معيار 04/304 گرم و در گروه شاهد 6030 گرم با انحراف معيار 47/404 محاسبه شد (577/3 Tob= و 05/0 P<).

در مورد پسران، گروه شاهد متوسط وزن زمان تولد 33/2113 گرم با انحراف معيار 64/257 گرم و گروه دريافت كننــــده روي متــــوسط وزن 2050 گرم با انحراف معيار 97/397 گرم داشتند (88/0 Tob= و 05/0 P>). پس از 6 ماه متوسط وزن شيرخواران گروه شاهد به 6208 گرم و انحراف معيار 92/407 گرم و وزن شيرخواران گروه مطالعه به 33/6657 گرم با انحراف معيار 51/339 رسيد (133/3 Tob= و 05/0 P<).

 بحث:با توجه به مشكلات عديده‌اي كه از نظر اقتصادي، اجتماعي و عاطفي در نوزادان كم‌وزن مشاهده مي‌شود بررسي شيوع و علل و بررسي راههاي پيشگيري و پيگيري و كمك به اين نوزادان در هر جامعه‌اي از اهميت ويژه‌اي برخوردار است. در كشورهاي در حال توسعه ميزان تولد اين نوزادان 30-10 درصد گزارش شده است (5).

توجه به تغذيه صحيح مادران در دوران بارداري مي‌تواند از عوامل مهم پيشگيري از زايمان نوزادان كم‌وزن محسوب شود. در مطالعه‌اي كه در برزيل و آمريكا انجام شده افزودن مكمل روي به رژيم غذايي خانمهاي حامله در كاهش ميزان تولد نوزادان كم وزن دخالت داشته است (3،4). مطالعه مشابهي در فرانسه انجام شده كه در آن افزودن روي به رژيم غذايي خانمهاي باردار در افزايش قد نوزادان آنها موثر بوده است (5). در مطالعه‌اي كه در نپال صورت گرفته افزودن مكمل‌هاي اسيد فوليك و آهن به رژيم غذايي مادر به صورت مستقيم در افزايش وزن هنگام تولد نوزادان تاثير داشته است (6).

نوزادان كم وزن علاوه بر رشد جسمي براي نمو عقلي خود نيز به بعضي مكمل‌ها نيازمند هستند (7). در مطالعه‌اي كه در برزيل انجام شده افزودن مكمل روي در 8 هفته اول زندگي به رژيم غذايي نوزادان ترم كم وزن در نمو مغزي و رفتاري اين نوزادان و شيرخواران تاثير مثبت داشته است (7).

ميزان روي در شير مادر در پنج روز اول پس از تولد 8/3 ميلي گرم در هر ليتر است كه يك ماه پس از زايمان به 2 ميلي گرم در هر ليتر مي‌رسد (2). علي‌رغم اين‌كه جذب روي موجود در شير مادر بيش از جذب آن در شيرگاو و شير خشك مي‌باشد، چون دفع روي از طريق مدفوع نوزادان زياد است، نوزادان نارس و كم وزن به ميزان روي بيشتري نياز دارند (9).

در اين تحقيق تاثير روي بر رشد 60 نوزاد كم وزن مورد بررسي قرار گرفت و نتايج به دست آمده حاكي از اين است كه در هر دو گروه دختر و پسر افزودن مكمل روي به رژيم غذايي نوزادان باعث رشد سريعتر در 6 ماهه اول زندگي شده است به گونه‌اي كه متوسط وزن نوزادان دختر گروه مطالعه 467 گرم بيشتر از گروه شاهد و اين اختلاف وزن در نوزادان پسر 429 گرم محاسبه شد.

در مطالعه‌اي كه در انگلستان انجام شده است كمبود روي درنوزادان و شيرخواران با علائمي مثل توقف رشد، بي‌قراري، بي‌اشتهائي، درماتيت، اسهال، بي‌حالي و نقص در سيستم ايمني همراه بوده است. اين مطالعه مشخص كرد كه افزودن مكمل روي به رژيم غذايي روزانه شيرخواران موجب افزايش رشد خطي فقط در گروه دختران شد (8) در حالي‌كه در مطالعه حاضر تاثير مثبت روي در رشد دختران و پسران به طور واضح مشاهده مي‌شود. البته به دليل اين‌كه رشد سريع و جبراني نوزادان كم وزن در 6 ماهه اول زندگي اتفاق مي‌افتد (10) ما اين مطالعه را ظرف 6 ماه اول زندگي انجام داديم و ادامه اين مطالعه به صورت طولي ظرف ماههاي آينده ضروري به نظر مي‌رسد.

 

 References:

   1.                  Hay Jr WW: Nutritional requirement of low birth weight infants. Acta Paediatr Suppl 402:94-9 1994.

 2.      Zlotkin.S.H- Atkinson.S- Lockitch. G: Trace elements in nutrition for premature infants. Clinics in perinatalogy Mar 22(1):223-40 1995.

 3.      Simmer K, Lort Phillips L, James C. Thompson RP. A double blind trial of zinc supplementation in pregnancy. Eur. J. Clin. Notr. 45(3),39-44, Mar. 1991.

  4.      Edwards CH, Knight EM, Johnson AA, et al: Multiple factors as mediators of the reduced incidence of low birth weight in an urban clinic population. J. Nutr. 9275-9355, Jun 1994

 5.      Hiningev I, Favier M, Arnaud J, et al: Effects of a combined micro nutrient supplementation on maternal biological status and newborn anthrompometric measurements. Eur. J. Clin. Nutr.: 58(1),52-9, Jan 2004.

 6.      Christian P, Khatry SK, Katz J, et al: Effects of alternative maternal micro nutrient supplements on low birth weight infants. Nepal. BMJ. 15;326(7389):51, Mar. 2003.

 7.      Weisglas, KN Koot, HMB Baerts W, Behavior problems in very low birth weight children. Der. Med Child Neurol 35(5),406-16, May 1993

 8.      Ashworth A, Morris SS, Lira PI, et al: Zinc supplementation mental development and behavior in low birth weight term infants in North east Brazil Eur. J. Clin. Nut., 53(13),223-7, Mar 1998.

 9.      Friel JK. Andrews WL: Zinc requirement of premature infants. Nutrition 10(1),63-5,Jan, Feb. 1995.

 10.  Zuckerman BS, Frank DA, Augustcyn M: The first year, In: Nelson Textbook of Pediatrics, Behrman, Kliegman, Jenson. 17th edition Vol. I, Saunders, 31-38,2004.

  

A prospective double blind study on the effect of zinc supplement on the growth of low birth weight neonates in the hospitals affliated to Shiraz University of Medical Sciences

Pishva N*, Karamifar H**

 * Associate Professor of Pediatrics, Neonatologist, Shiraz University of Medical Sciences, Shiraz, Iran

** Associate Professor of Pediatrics, Pediatric Endocrinologist, Shiraz University of Medical Sciences, Shiraz, Iran

 

Abstract :

Background: Low birth weight neonates (LBW) are defined as those born with birth weight of less than 2500 gram. Besides enough calorie, protein and vitamins, these neonates need trace elements for their catch up growths.

Method: In this study 60 LBW newborn infants were studied for the effect of zinc supplement on their growth. Half of the examiners (group I) received 3 mg/kg zinc during the first 6 months of life. The growth curve of two groups were charted and compared with each other by T distribution test. 

Result: There was significant increase in growth chart in the group I (P< 0.05).

Conclusion: Addition of zinc supplement for acceleration of growth in LBW infants is recommended during the first 6 months of life.

Key words: Low birth weight, Zinc supplement, Growth