بررسي علل مصرف شير خشك در شير خواران مراجعه كننده به مراكز بهداشتي درماني شهر خرم آباد                      

دكتر فريبا طرهاني ؛ دكتر زينب خسروي ، دکتر امیر هومن کاظمی ؛ سكينه طرهانی

سابقه و هدف : بسياري از شيرخوران ، از شير مادر تغذيه مي شوند  ولي تعداد كمي از آنها  از شير خشك استفاده مي كنند كه اكثر آنها نيز ، دلايل منطقي براي مصرف  شير خشك ندارند . اين مطالعه به منظور تعيين علل مصرف شير خشك در شيرخشك خواران شهر خرم آبادانجام گرفت.                                                      

مواد و روشها :اين پژوهش يك مطالعه توصيفي است كه در سال 1383 در 350 شيرخوار مراجعه كننده به 5 مركز بهداشتي درماني شهر خرم آباد ، كه بصورت تصادفي ساده ( Simple Random ) انتخاب شده بودند ، انجام گرفت . اطلاعات در مورد سن و جنس شير خوار ،  سن و تحصيلات مادر ، شغل مادر ، وضعيت تغذيه شيرخوار ، افت يا توقف منحني رشد شيرخوار ، زمان شروع شيرخشك و فرد پيشنهاد دهنده شير خشك در پرسشنامه اي تكميل گرديد سپس بااستفاده از آمار توصيفي داده ها مورد تجزيه و تحليل قرار گرفتند .

يافته ها : بيشترين تعداد اين شيرخشك خواران و گروه سني 1تا6ماه و از نظر جنسيت ، اكثر آنها دختر بودند براي اكثر شيرخشك خواران ، شير خشك در 1تا6ماه اول  زندگي شروع شده بود و 70/57 درصد از نمونه هاي مورد پژوهش ، مراقبين بهداشتي ، مصرف شيرخشك را پيشنهاد داده بودند . براساس يافته هاي آماري 14/61درصد از شيرخواران افت يا توقف منحني رشد داشتند .

نكتة جالب توجه اين بود كه در حدود 50درصد مواردي كه پزشكان متخصص مصرف شيرخشك را به مادر پيشنهاد كرده بودند ، افت و يا توقف منحني رشد وجود نداشت . بيماري مادر و كمبود شير مادر مهمترين عللي بودند كه متخصصين شيرخشك را به مادر توصيه كرده بودند . به طور كلي با توجه به اهداف پژوهش ، بيشترين علل مصرف شيرخشك به ترتيب مناسب نبودن منحني رشد و سپس كمبود شير مادر بود . 

نتيجه گيري : شايعترين علل مصرف شير خشك جزء در موارد كمي ، قابل پيشگيري  مي باشند ، افت يا توقف منحني رشد شير خوار در اغلب موارد به علت بيماريهاي مقطعي شيرخوار مانند سرماخوردگي ، پنوموني و گاستروانتريت و عدم تغذيه مناسب شيرخوار در طي مدت بيماري ايجاد مي گردد . درمان به موقع و مناسب اين بيماريها و ادامه تغذيه با شير مادر مانع از افت يا توقف منحني رشد خواهد گرديد .

كمبود ترشح شير مادر نيز در اغلب موارد با در نظر گرفتن تسهيلاتي مانند رفع    استرس هاي محيطي ، استراحت كافي مادر و تغذيه مناسب در موارد نهايي با استفاده   از داروها جهت افزايش ترشح شير مادر قابل پيشگيري است .

اميد است با توجه به نقش دوران شيرخوارگي در تكامل مغزي و اهميت شير مادر در  اين تكامل با مرتفع كردن علل قابل رفع ،امكان تغذيه با شير مادر را براي تعداد بيشتري از شيرخواران جامعه خود فراهم آوريم و اين مطالعه در مشخص كردن    اين علل موفق شده باشد .

  واژه هاي كليدي  : شير خشك ، شيرخوار