نحوه مراقبت از دندان هاي كودكان :
به عنوان يك اصل مهم به اين موضوع توجه داشت كه بهترين زمان براي شروع مراقبت هاي دنداني كودك دوره رويش دندانهاي شيري است.
يكي ا ز مسا ئل شايع كه اغلب والدين براي غذا دادن از قاشق مشترك براي كودك استفاده مي كنند كه سبب بروز پوسيدگي هاي دندان در كودك مي شود و نمي بايست قبل از خواب ،شيشه شير ،آب ميوه يا هر نوع ما يع ديگري حاوي شكر را در دهان كودك قرا ر دادچرا كه شكر واسيد موجود ميتواند سبب پوسيدگي هاي عميق دنداني در كودك شوند .
جهت حفظ سلامت دهان ودندان كودك عادت دادن وي به خوردن شير با فنجان از سن نه ماهگي است .
در ماهاي آغازين رويش دندا ني براي شستشوي دندانهاي كودك بهترين روش استفاده از پارچه اي نرم يا گاز دندانپزشكي است . قبل از سن يك سالگي براي پاك كردن دندانها تنها از آب استفاده شود و از به كار بردن خمير دندان و محلولهاي دهان شويه و... اكيدا خودداري گردد.
كودك تنها از سه سالگي ويا آموزش كامل مي تواند به تنها ئي از مسواك و خمير دندان جهت تميز كردن دندان خود استفاده كند .
استفاده از نخ دندان در كودك زماني موثر است كه تماسهاي بين سطوح دنداني بسته شده باشند وبايد با دندان پزشك كودك مشورت كرد .
دندان هاي شيري
دندانهاي شيري در تغذيه وتکلم کودک نقش عمده اي به عهده دارد زمان رئيش آن ها از شش ماهگي تا سي ماهگي مي باشد .
پوسيدگي زودرس دنداني
نوعي از پوسيدگي وسيع دنداني است که بر اثر عدم رعايت بهداشت دهان ودندان و عادات غلط تغذيه اي در کودکان زير 6 سال پديد مي ايد . پوسيدگي زود هنگام کودک ، بباعث مشکلات دندانی-فکی ،از دست دادن دندانهای شیری و به هم خوردن تغذیه کودک می گردد.
نکته مهم :توصیه می گردد کودک تا 24 ماهگی از شیر مادر استفاده کند .شیر مادر در حفظ سلامت بدن ودندان های کودک نقش موثری دارد ولی پس از رویش اولین دندان شیری ،یاشیر مادر کلا قطع شود یا از دست دادن شیر مادر یا شیشه در هنگام خواب کودک خودداری شود .
تمیز کردن لثه و دندان های کودک :
تمیز کردن لثه قبل از رویش دندان ها توصیه می شود . در کودکان زیر 3 سال مسواک انگشتی مسیله ای ساده و موثر جهت ماساژلثه وتمیز کردن دندان ها می باشد . برای کم کردن ناراحتی کودک در حین رویش دندان ،مسواک انگشتی را 30دقیقه در فریزر قرار داده وسپس با ملایمت لثه را با آن ماساژ دهید .جهت تمیز کردن آن از مایع ظرفشویی می توانید استفاده کنید .
هر 3تا 4 ماه آن را تعویض نمایید .
می توانید از سایر مسوا ک های مخصوص کودکان نیز استفاده کنید.
تمیز کردن دندان در کودک 1تا 3 ساله
از 1 سالگی ، کودک بایدبا مسواک آشنا گردد. بهتر است قبل از شروع مسواک زدن کمی خمیر دندان (به اندازه یک دانه برنج برای کودک یک ساله و کمتر از یک نخود برای کودک بزرکتر )روی مسواک مالیده شود و تمام سطوح داخلی وخارجی وجونده دندان ها تمیز گردد. اگر کودک قادر به بیرون ریختن اضلفه خمیر دندان نیست ، استفاده از خمیر دندان به سن یالاتر موکول گردد ویا از خمیر دندان فاقد فلوراید استفاده نمایید.
کودکان به تنهایی قادر به مسواک زدن صحیح نیستند .برای مسواک زدن بهتر است |پدر یا مادر روی زمین بنشیند و
پا های خود را در مقابل کودک دراز کند به طوری که کودک بین
پاها ی والد به گونه ای قرار گیرد که بازو وپا های کودک قابل کنترل باشد وسپس مسواک زدن را برای کودک آغاز نماید .در سن بالاتر (دبستان به بعد )مسواک زدن با نظارت والدین باید صورت پذیرد .
سایر توصیه ها به والدین :
هر چه زود تر مهارت نوشیدتن با استکان یا فنجان را به کودک آموزش دهید.
از دادن آب قند ،چای شیرین ،شیر با نبات ، شکر ، عسل و سایر مایعات شیرین به کودک ، به خصوص هنگام خواب خودداری نمایید. حتی الامکان به عنوان میان وعده از انواع سبزی ها ،میوه ها و آجیل استفاده نمایید .در صورت تمایل به میان وعده شیرین از خرما و کشمش استفاده نمایید .
پس از مصرف قطره آهن یا سایر شربت های دارویی به کودک آب بدهید زیرا این دارو ها حاوی قند هستند .
میکروب های پوسیدگی زا از دهان بزرگسالان به دهان کودک انتقال می یابند .بنابر این وسایلی مثل قاشق ، مسواک و خمیر دندان کودک باید از سایر افراد (حتی مادر ) جدا باشد .
اولین ملاقات دندان پزشکی کودک باید حاقل تا یک سالگی صورت پذیرد. در معاینه اولیه کودک با دندانپزشکی آشنا می گرددو والدین از وظایف خود در حفظ سلامت دهان و دندان کودک مطلع می شود . بعد از اولین ملاقات معاینات دورهای شش ماهه دندانپزشکی توصیه می گردد.
کودکان غیر همکار که مبتلا به ترس و اضطراب غیر قابل کنترل از درمانهای دندانپزشکی هستند یکی از مهمترین چالش ها برای دندانپزشکان و والدین می باشد.
فاکتورهای زیادی مثل اطلاعات منتقل شده از والدین ودوستان، تجربه تلخ و دردناک قبلی از درمانهای دندانپزشکی،کم بودن سن کودک و عدم برخورد منطقی با مشکل وجود صدا و آب در هنگام درمان دندانپزشکی در عدم همکاری کودک تاثیر دارند که باعث عدم امکان درمان کودک می گردد.
عدم همکاری کودک باعث کاهش کیفیت واستاندارد خدمات درمانی ارائه شده میگردد.همچنین تهدید و مهار فیزیکی علاوه بر کاهش دقت و کیفیت کار میتواند نتایج ناخوشایند روحی و روانی در کودک ایجاد کند.
در گذشته وحتی هم اکنون در خیلی از مراکز برای درمان دندانپزشکی کودک دندانپزشک مجبور است با کمک دستیارانش و حتی والدین برای مدتی نسبت به بی حرکت کردن کودک و محکم نگه داشتن او اقدام کند تا یک درمان محدود را در حداقل زمان ممکن انجام دهد و این در بسیاری از موارد تنها راه چاره برای رهایی کودک از درد دندان تلقی می گردد.
راه جایگزین حل این معضل انجام درمان دندانپزشکی برای این گروه از کودکان تحت بیهوشی عمومی می باشد تا کودک از وحشت مواجهه با درمان دندانپزشکی مصون گردد. البته بايد ياداوري شد که قبل از هر گونه درمان تحت بي هوشي بايد نظر چند متخصص دندانپزشک کودکان را در مورد عدم همکاري کودک ونياز درمان تحت بي هوشي جويا شد .این کار برای اولین با در اوایل دهه 1900 توسط یک دندانپزشک امریکایی برای کودکان انجام شد.
در طی بیهوشی بیمار دچار کاهش سطح هوشیاری شده و به زبان عامیانه بیهوش میگردد و وقایع هنگام عمل را بعدا به خاطر نمیاورد همچنین بی دردی کامل برای بیمار وجود داردوهیچ حرکتی توسط وی صورت نمی گیرد، این شرایط به درمانگر اجازه میدهد تا با آرامش کامل و با دقت نظر نسبت به درمان لازم اقدام نماید .
در درمانهای دندانپزشکی تحت بیهوشی در مقایسه با اعمال جراحی پزشکی بدلیل گستردگی محدود، کم بودن احتمال خونریزی بعد از عمل، امکان کنترل درد بعد از عمل با تجویز مسکن های خوراکی و عدم نیاز به داروهای وریدی در دوره بعد از درمان، میتوان کودک را در صبح روز عمل بستری کرد و طی یک جلسه تمام امور درمانی مورد نظر را به صورت جراحی سرپایی انجام داد و کودک را پس از طی دوره کنترل بعد از عمل در همان روز ترخیص کرد.
حدود 50 سال پیش خطرات ناشی از بیهوشی بسیار زیاد بود اما امروزه با توجه به لزوم ارجاع بیمار به مراکز مجهز دارای امکانات بیهوشی عمومی و ابداع سیستمهای پایشگر و مانیتورینگ در اتاق عمل ،میزان خطرات و عوارض بیهوشی برای بیمار بسیار کم شده است. وقتی جراح در حال جراحی است متخصص بیهوشی همزمان علائم بیمار شامل فشار خون ، تنفس و وضعیت بیهوشی را بررسی کرده و شرایط بیمار را کاملا تحت کنترل دارد.
در حال حاضر داروهای جدیدی برای بیهوشی ساخت شده است که کارایی بیشتر و عوارض کمتری دارد باید توجه داشت که داروهایی نظیرهالوتان که بصورت معمول در بیهوشی بزرگسالان استفاده میگردد جهت کودکان توصیه نمی گردد. این امر ضرورت به روز بودن اطلاعات متخصصین بیهوشی و دندانپزشکی کودکان را که به درمان کودکان مبادرت می ورزند ایجاب می نماید.
در صورتی که تصمیم به انجام درمان دندانپزشکی تحت بیهوشی برای کودکتان دارید، حتما موارد زیر را در نظر داشته باشید :
1. این درمان را ترجیحا توسط متخصصین دندانپزشکی کودکان که دوره های لازم را جهت درمان تحت بیهوشی گذرانده اند انجام دهید. اخیرا بسیاری از همکاران دندانپزشک اقدام به این نوع درمان می کنند که لازم است مدارک لازم جهت احراز توانایی و مجوز انجام این نوع درمان را به بیمار خود ارائه کنند.
2. از محل انجام درمان کودک خود که باید در بیمارستان های مجهز و یا مراکز جراحی محدود باشد اطمینان حاصل کنید.کیفیت دستگاهها و نوع داروی مورد استفاده جهت کودکان تاثیر بسیاری در کیفیت انجام بیهوشی خواهد داشت.توجه داشته باشید که این درمان به هیچ وجه نباید در داخل مطب انجام گردد.
3. حتما قبل از عمل آزمایشات لازم را طبق درخواست دندانپزشک معالج انجام داده و مشاوره قبل از عمل با متخصصین بیهوشی انجام گردد
4. سرماخوردگی و واکنش های آلرژیک بعلت درگیری سیستم تنفسی خطر مهمی در بیماران تحت بیهوشی تلقی می گردد سعی کنید هنگام درمان هیچگونه علائم سرماخوردگی در کودکتان مشاهده نشود.
5. درمان تحت بیهوشی صرفا یک درمان دندانپزشکی است و نمی توان از آن انتظار معجزه داشت و در صورت عدم رعایت بهداشت ، پوسیدگی ها قابل برگشت می باشند.معجزه واقعی در دست والدین است که در درجه اول با کنترل رژیم غذایی کودک و در درجه دوم با رعایت منظم بهداشت دهانی می توانند دهانی عاری از پوسیدگی برای کودک خود به ارمغان بیاورند.
بيماران كه در بيمارستان دكتر شيخ مراجعه مينمايند :
ابتدا به كلينك دندانپزشكي جهت معاينه مراجعه مي نمايند كه بايد در ساعات خاص ،8:45 در صبح ها كه همه روزه فعال ميباشد و 3:45 عصرها ،از شنبه تا چها رشنبه به صورت حضوري شماره دريافت نمايند .
فعاليت واحد دندانپزشكي در دو شيفت :صبح و عصر مي باشد .پس از معاينه بر اساس تشخيص دندانپزشك در صورتي كه نياز به تهيه راديوگرافي از دندان باشد بيمار بايد به قسمت راديولوژي واقع در زير زمين بيمارستان در ساعت5/9-8 صبح كه پاسخگوي مراجهين مي باشد مراجه كند .
در صورتي كه در معاينه ،كودك همكاري لازم را داشته باشد ،تعيين نوبت براي درمان 3الي 4 ماه آينده ميباشد. و در صورتي كه همكاري نداشته باشد، خدمات دندنپزشكي تحت بيهوشي به بيمار پيشنهاد مي گردد .كه بايد مراحل تشكيل پرونده را انجام دهند ودر ليست انتظار اتاق عمل قرار گيرند ،تقريبا تا 3 هفته بعد وقت عمل داده مي شود.
دندا نپزشكان متخصص اطفال فعال در اتاق عمل ،جمعي از اساتيد دانشكده دندانپزشكي مي باشند .
جهت تشكيل پرونده بيماران كه دندانپزشكان معاينه كرده اند،بايد با به همراه داشتن طرح درمان به درمانگاه مراجعه كنند. تا توسط متخصص بيهوشي نيز معاينه شوند ،در صورتي كه متخصص بيهوشي نياز به مشورت با ديگر متخصص ويا آزمايش بداند را به بيمار توضيح داده وبيمار با به همراه داشتن معاينه متخصص بيهوشي و ديگر مشورتها و يا آزمايش جهت پر كردن مشخصات كودك به كلينيك دندانپزشكي عودت ميدهند تا در ليست انتظار قرار گيرند .
هنگام رسيدن موعد عمل توسط كلينيك به همراهان اطلاع داده مي شود تا به بيمارستان مراجعه نمايند با در دست داشتن پرونده دندانپزشكي وگرافي دندان وآزمايشات و در حالي كه از شب قبل بيمار ناشتا آمده ، به بخش جراحي مراجعه نموده و با آمادگي لازم جهت عمل كه در بخش توضيحات داده مي شود مراجعه ميكنند .
روز عمل با اطلاع وهماهنگي با اتاق عمل به اتاق عمل آمده و در آغوش والدين در اتاق سرپائي توسط متخصصان بيهوشي ، بيهوش شده و به اتاق دندانپزشكي فرستاده ميشود وترميم دندان ها را انجام مي دهندو توسط پزك مورد نظر تحت درمان قرار خواهد گرفت وپس از اتمام عمل (ترميم كه 2الي 3 ساعت طول ميكشد) بيمار .به ريكاوري و در نهايت كنار والدين بر مي گردد .
پس از اتمام عمل آ موزش لازم جهت مراقبت بعد از عمل توسط پزشك مربوطه و زمان مراجعه بعدي به همراها ن بيمار داده مي شود .در صورت نياز دارو و شروع زمان ما يعات، كه 2تا 3 ساعت بعد از عمل ما يعات سرد شروع ميشود.
ودو هفته بعد به مطب يا كلنيك مراجعه نمايند وهر 6ماه يك بار جهت فلورايد تراپي مراجعه نمايند .
