پايش رشدارتقاء وضعيت تغذيه اي – پيشگيري از سوء تغذيه

دكتر علي رضا عرب –متخصص

 

چكيده :رشد يك پديده مداوم و كنترل آن رمز سلامتي است وظيفه ما در قبال كودكان بررسي منحني رشد و انجام اقدامات لازم برا ي ارتقاء وضعيت تغذيه اي و پيشگيري از سوء‌تغذيه زير 3 سال است كه در اين رابطه پيشنهاد خود را مطرح مي نمايم.

FTT كاهش تدريجي سرعت رشد، واقعه ناگهاني نيست بنابراين توسط والدين تشخيص داده نمي شود استفاده از منحني رشد و تشخيص سريع تأخير رشد بخصوص زير 4 ماه حياتي است چرا كه ضايعات غير قابل برگشت و تاخير ذهني و تكامل ي و نهايتاً ناتواني در يادگيري ايجاد مي كند حدود 50%FTT غير ارگانيك و فقط حدود 30% در علت آن بيماري ها دخالت دارند 3 دسته مشكلات در علل غير ارگانيك مطرح است .

مشكلات اقتصادي ،‌اجتماعي ، فرهنگي ،‌خانوادگي ومراقبتي : كاهش ارتباط والدين با هم و با شير خوار و كودك ،‌اضطراب والدين بخصوص مادر ،‌اعتياد ، بيكاري ،‌خانواده هاي پرجمعيت ، درآمد پايين و محروميت در سطوح مختلف ،‌در خطر بودن سلامت روح و روان و جسم مادر و پدر ،‌بهره مند نبودن از بهداشت فردي و جمعي ، بهره مند نبودن از توالت بهداشتي و آب سالم ،‌اشكال در تغذيه شير مادر و تغذيه تكميلي و ....

دركشور لسوتو دربررسي كودكان 13 تا 60 ماه نشان داده شده كه كودكاني كه از آب سالم استفاده مي كنند 225 گرم وزن و 4 سانتي متر قد اضافه تر داشته اند.

مشكلات درتامين امنيت غذايي : دو ستون مهم درآمد و آگاهي خانواده ها در تأمين امنيت غذايي زير سوال است

مشكلات در نقش پدر و مادر در جامعه : هر چند نشان داده شده است كه حدوداً‌ 70% مراقبت هاي بهداشتي در منزل توسط زنان بويژه مادران انجام مي شود ولي به همان ميزان به زنان و بخصوص مادران بها داده نمي شود از طرفي روي نقش پدربيشتربايد توجه شود و همكاري پدر در امور كودك بيش از پيش جلب شود و در مشكلات كودك حفظ مادران را نبايد مقصر دانست. بنابراين نبايد تمام تقصير و علل FTT را به گردن بيماريها انداخت، بديهي است دراين زنجيره وسيع كمبود بعضي ا زمواد غذايي از جمله «روي» يك امر اجتناب ناپذير است .

در بررسي و مقايسه رشد كودكان خراسان و ايران مشخص مي شود كه كودكان خراسان از نظر كمبود وزن و قد ( نسبت به سن ) درصد بيشتري دارندگرچه از نظر لاغري ( وزن به قد ) تقريبا ً‌برابر است ( طبق جداول ضميمه ) ولي در مجموع سوء‌ تغذيه در خراسان شايع تر مي باشد .

دربررسي منحني رشد بر اساس منحني استاندارد NCSH در مطب از سال 76 تا 83 حدود 25 هزار كودك به اين نتيجه رسيديم كه اكثريت قريب باتفاق مبتلايان به سوء تغذيه احتياج به سولفات روي هم دارند ( گرچه توصيه غذايي مناسب و دارو ها ي ديگر نيز داده مي شد .)

لذا با توجه به :

1- دريافت كم روي از برنامه روزانه ( بدليل كمبود روي در ميوه ها و سبزيها و وجود روي درمواد غذايي حيواني كه جذب بهتر دارند ولي كمتر و ديرتر مصرف مي شوند مثل گوشت مرغ و تخم مرغ و نيز ديرتر در رژيم غذايي كودك قرار مي گيرد .)

2- وجود فيبروفيتات در برنامه غذايي كه مانع جذب روي مي شود .

3- افزايش از دست دهي روي از طريق دستگاه گوارش يا دستگاه اداري دربيماريها و مصرف داروها

4- كودكان مبتلا به سوء تغذيه اغلب كمبود روي دارند.

5- و با توجه به مسائل مطرح شده علل سوء تغذيه غير ارگانيك كه در بالا بحث شد

و با توجه به علايم كمبود روي كه ممكن است تنها علامت كاهش سرعت رشد كودك باشد كه در نهايت مي تواند سبب كوتاهي قد و نيز تاخير بلوغ گردد و نيز علائم ديگر كمبوداز جمله كاهش اشتها وتاخير در التيام زخم و اسهال خوني و كاهش حس چشايي و كاهش حس بويايي و....

توصيه مي شود سولفات روي درسطح وسيع از طريق مراكز بهداشت از 3 ماهگي تا حداقل 3 سالگي همراه با ويتامينA+Dو آهن و.... با دوز 1 ميلي گرم به ازاي هر كيلوگرم روزانه توزيع و تاكيد شود . مسلم است كه بررسي نتايج در آينده محك خوبي براي ادامه آن خواهد بود