بررسي اثر آموزش تغذيه صحيح و مصرف قرص آهن بر آگاهي دختران دبيرستاني شهرستان اسفراين از كم خوني فقر آهن و ميزان انديكس هاي خوني مربوطه در سال 1382

دكتر امير هومن كاظمي ، نسرين عليزاده ، دكتر نادر نيك پرست ، غلامرضا عباسي

مركز بهداشت شهرستان اسفراين

مقدمه : كمبود ريزمغذي‌ها بويژه آهن و پيامد آن ، كم خوني فقر آهن در دختران نوجوان نه تنها در دوران مدرسه موجب كاهش قدرت يادگيري ، افت تحصيلي و كاهش مقاومت بدن در مقابل بيماريها مي شود ، بلكه در سنين پس از ازدواج ، افزايش مرگ و مير مادر به هنگام زايمان و افزايش تولد نوزاد كم وزن و نارس را به دنبال دارد . از سوي ديگر ثابت شده است اختلالات تغذيه اي اغلب ناشي از ناآگاهي و عادات و رفتارهاي غلط غذايي مي باشد . بدين سبب ارتقاء آگاهي و سلامت دختران نوجوان كه مادران آينده جامعه هستند يكي از راهكارهاي اساسي و اولويت هاي برنامه بهبود امنيت غذا و تغذيه است . از اين رو طرح حاضر با هدف ارتقاء سطح سلامت و فرهنگ تغذيه اي دختران نوجوان بويژه در خصوص فقرآهن در شهرستان اسفراين به اجرا درآمد .

روش كار : مطالعه به روش مداخله اي نيمه تجربي بر روي دختران دانش آموز دبيرستاني شهرستان اسفراين در طول سال تحصيلي 82-81 انجام شد . حجم نمونه با استفاده از فرمول ، 84 نفر تخمين زده شد و نمونه ها با استفاده از روش خوشه اي انتخاب شدند .

ابزار كار پرسشنامه اي حاوي30 سوال شامل مباحث و دانستني هاي مختلف تغذيه اي در خصوص تمام گروههاي غذايي بويژه آهن و كم خوني فقر آهن بود . بررسي وضعيت موجود با تكميل پرسشنامه پيش آزمون توسط نمونه هاي مورد پژوهش و تعيين سطح Hb و HCT با استفاده از آزمايش خون انجام شد . برنامه مداخله اي شامل كارگاه آموزشي تغذيه 2روزه براي مديران و دبيران مسئول طرح ، برنامه هاي آموزشي جهت دانش آموزان ، توزيع پمفلت هاي آموزشي و توزيع قرص آهن و مركبات به مدت 16 هفته جهت كليه دانش آموزان بود . پس مجددا آگاهي تغذيه اي دانش آموزان با استفاده از پرسشنامه پس آزمون و تعيين سطح HB و HCT اين افراد انجام شد .

اطلاعات حاصله با استفاده از نرم افزار آماري Spss تجزيه و تحليل شد .

يافته ها : يافته ها نشان مي دهد آگاهي هاي تغذيه اي دانش آموزان در مورد تمام مباحث افزايش يافته كه مقايسه نمرات قبل و بعد آموزش با آزمون t زوجي اين افزايش آگاهي را معني دار نشان مي دهد (‌ 001/0PV< ) همچنين مطابق يافته هاي موجود قبل از انجام مداخله4/7% افراد مورد مطالعه داراي هموگلوبين كمتر از 12 بودند كه پس از اجراي طرح اين ميزان به 4/4% كاهش يافت .

بحث و نتيجه گيري : سوء تغذيه بيش از هر عامل ديگري متاثر از كمي آگاهي و عادات غلط غذايي مي باشد . طرح حاضر كه افزايش ميزان آگاهي و عملكرد دانش آموزان در زمينه هاي مختلف علم تغذيه بويژه ريزمغذي آهن و كاهش كم خوني فقر آهن را در پي داشته است مي تواند به عنوان يك الگوي مناسب در نقاط ديگر كشور نيز به اجرا درآيد كه در نهايت ارتقاء سلامت دختران امروز و مادران فردا را به دنبال خواهد داشت .

واژه هاي كليدي :آموزش ، آگاهي ، فقرآهن ، اندكس هاي خوني